ΠΡΟΣ: Διοικήτρια Ε.Ο.Π.Υ.Υ., κ. Θ.Καρποδίνη
Κοιν.: (σχετ: πίνακας αποδεκτών)
ΘΕΜΑ: «Η ΠΟΣΓΚΑμεΑ ζητά ομοιόμορφη αντιμετώπιση και εγγυήσεις για την απρόσκοπτη πρόσβαση στις ειδικές θεραπείες που παρέχονται σε συμβεβλημένα κέντρα ειδικών θεραπειών ή ιδιώτες θεραπευτές, βάσει του άρθρου 45 του ΕΚΠΥ, για το σύνολο των ενηλίκων με τις βαριές και πολλαπλές αναπηρίες που εμπίπτουν στις διατυπώσεις του»
Αξιότιμη κυρία Διοικήτρια,
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρία (ΠΟΣΓΚΑμεΑ), όπως γνωρίζετε, αποτελεί το δευτεροβάθμιο όργανο του αναπηρικού κινήματος, που εκπροσωπεί τα άτομα με νοητική αναπηρία, αυτισμό, σύνδρομο Down, εγκεφαλική παράλυση, βαριές και πολλαπλές αναπηρίες και τις οικογένειές τους, μέσω των Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων τους στην ελληνική επικράτεια, και έχει ως αποστολή της την προστασία και προώθηση των δικαιωμάτων τους.
Με το παρόν έγγραφό της, η ΠΟΣΓΚΑμεΑ σας μεταφέρει εκ νέου τον προβληματισμό της για το γεγονός πως η εύστοχη και επαρκής αντιμετώπιση του ζητήματος της διασφάλισης της πρόσβασης ή/και της δυνατότητας συνέχισης των θεραπειών ειδικής αγωγής σε συμβεβλημένα κέντρα ειδικών θεραπειών ή ιδιώτες θεραπευτές, κάνοντας χρήση του άρθρου 45 του Ε.Κ.Π.Υ., από το σύνολο των ενηλίκων με τις αναπηρίες που αναφέρονται στο άρθρο αυτό, δεν φαίνεται να έχει καταλήξει σε οριστικές λύσεις.
Σε πρώτο στάδιο επισημαίνουμε ότι, παρά το γεγονός ότι οι διατυπώσεις του Κανονισμού, ως έχει τροποποιηθεί και ισχύει (περί της δυνατότητας παράτασης των θεραπειών αυτών, και μετά το πέρας του 18ου και 21ου έτους, υπό προϋποθέσεις τεκμηρίωσης και επανεκτίμησης της πορείας των δικαιούχων), δόκιμα αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα, συγχρόνως με το δικαίωμα, πρόσβασης στις ειδικές θεραπείες του άρθρου 45 από τα ενήλικα άτομα που χρήζουν της υποστήριξης αυτής, παρορούν και εξαιρούν από το πεδίο εφαρμογής τους τις περιπτώσεις ατόμων που παραμένουν αδιάγνωστα μέχρι την ενήλικη ζωή τους.
Φαινόμενο, που συχνότερα απαντάται σε άτομα τα οποία, λόγω βελτίωσης της διαγνωστικής ακρίβειας (διαγνωστικά κριτήρια και εργαλεία αξιολόγησης), διαγιγνώσκονται στο φάσμα του αυτισμού μετά το 18ο έτος ηλικίας τους, με τη διαταραχή να διαλανθάνει της διάγνωσης προ της ενηλικίωσης, ή/και φτάνουν στην ενηλικιότητα με πλήθος άλλων εσφαλμένων διαγνώσεων ή/και θεραπειών εστιασμένων στην αντιμετώπιση δευτερογενών καταστάσεων και συμπαθολογίας που επισκίαζαν τα υποκείμενα στοιχεία της διαταραχής του αυτισμού.
Άτομα που, κατ’ επέκταση, παρότι φέρουν παραπλήσιες ανάγκες με τους/τις ενηλίκους με αναπηρία – δικαιούχους της δυνατότητας παράτασης των ειδικών θεραπειών του άρθρου 45, αδυνατούν να ωφεληθούν της ειδικής υποστήριξης που προβλέπεται για τις ανάγκες τους αυτές, από τη στιγμή που ως ανήλικοι/ες δεν είχαν πρόσβαση στις υπηρεσίες του συγκεκριμένου άρθρου.
Επιπροσθέτως των περιπτώσεων αυτών, με προηγούμενες επιστολές της (επισυνάπτονται, χάριν συντόμευσης του παρόντος), η Ομοσπονδία μας είχε επισημάνει ένα ρυθμιστικό κενό, το οποίο αν και ανάγεται σε μάλλον αθέλητα ατελείς διατυπώσεις του Ε.Κ.Π.Υ., καταλήγει αδόκιμα να αποκλείει από τις ειδικές θεραπείες του άρθρου 45 τους/τις ενήλικες με αναπηρία που προγενέστερα λάμβαναν υπηρεσίες ειδικής αγωγής από τα Κ.Δ.Η.Φ. Πεδίο που, κατά την εκτίμησή μας, χρήζει εξέτασης και συμπληρωματικών ενεργειών, επί του οποίου δεν έχουμε εισέτι λάβει απάντηση.
Το συγκεκριμένο ζήτημα, όσο και την εκπορευόμενη από αυτό ανησυχία μας, είμαστε υποχρεωμένοι/ες να επαναφέρουμε στην παρούσα, κρίσιμη φάση εξέλιξης της διαδικασίας κατάθεσης δικαιολογητικών για την πολυαναμενόμενη συμβασιοποίηση των φορέων λειτουργίας Κ.Δ.-Η.Φ. με τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ., σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κ.Υ.Α. αριθμ. Δ12γ/ΓΠ49481/16.05.2023 (Φ.Ε.Κ. 3290 Β’).
Τούτο, από τη στιγμή που κατ’ άρθρο 4, §2 και §3 της απόφασης αυτής, ορίζεται ότι: «2. Η καταβολή αποζημίωσης για την λήψη υπηρεσιών από Κ.Δ.Η.Φ. δεν αποστερεί τον Ωφελούμενο από το τυχόν δικαίωμά του σε οικονομική ενίσχυση λόγω αναπηρίας που καταβάλλεται από τον Ο.Π.Ε.Κ.Α., ούτε από τη λήψη παροχών του Ενιαίου Κανονισμού Παροχών Υγείας του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., συμπεριλαμβανομένων των ειδικών θεραπειών παιδιών και εφήβων.», «3. Η ταυτόχρονη καταβολή αποζημίωσης βάσει της παρούσας [….], καθώς και ειδικών θεραπειών επιτρέπεται, και δεν αποτελεί διπλή παροχή, κατά παρέκκλιση της παρ.4 του άρθρου 43 του Ε.Κ.Π.Υ.».
Παρότι, ωστόσο, οι καθ’ όλα θεμιτές αυτές προβλέψεις φαίνεται να παρέχουν μια ικανοποιητική εφεξής απάντηση για το δικαίωμα πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία που παρακολουθούν προγράμματα σε Κ.Δ.-Η.Φ., στις ειδικές θεραπείες του άρθρου 45 του Ε.Κ.Π.Υ., δεν εγγυώνται ταυτόχρονα τον τρόπο με τον οποίο οι δικαιούχοι θα τύχουν της παρεχόμενης δυνατότητας, ούτε αίρουν, ανεπιφύλακτα, τους αποκλεισμούς για τα άτομα που προγενέστερα λάμβαναν ή/και λαμβάνουν στο παρόν υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας από τα Κέντρα αυτά, από τη στιγμή που η άσκηση του συγκεκριμένου δικαιώματος, στην πράξη, ενδέχεται εκ νέου να προσκρούσει στις διατυπώσεις του Κανονισμού.
Υπενθυμίζεται ότι τα άτομα με αναπηρία που παρακολουθούν/ούσαν προγράμματα σε Κ.Δ.-Η.Φ., αποκλείονταν μέχρι τούδε της ταυτόχρονης πρόσβασης στις ειδικές θεραπείες του άρθρου 45 του Ε.Κ.Π.Υ., την αναγκαιότητα συνέχισης των οποίων - σύμφωνα με το άρθρο αυτό και για τις θεραπευτικές πράξεις του ίδιου - θα κληθούν να τεκμηριώσουν, με επανεκτίμηση και επιστημονική αξιολόγηση της εξέλιξης της πορείας τους.
Όπως αντιλαμβάνεστε, ανακαλώντας τους φόβους μας για την επαπειλούμενη στέρηση από τα δικαιούχα, ενήλικα άτομα με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, που παρακολουθούν προγράμματα σε Κ.Δ.-Η.Φ. του δικαιώματος πρόσβασης, συγχρόνως, στις ειδικές θεραπείες του άρθρου 45 του ΕΚΠΥ, θεωρούμε απαραίτητο να επανέλθει η έμφαση στο σοβαρό αυτό ζήτημα, προκειμένου να αποφευχθεί ένας νέος κύκλος προβλημάτων που θα οδηγήσει σε μια ακόμη ματαίωση των προσδοκιών των ατόμων αυτών και των οικογενειών τους, καθώς και στην απαξίωση μιας εξαιρετικά θετικής νεοεισαχθείσας πρόβλεψης για την βέλτιστη προστασία τους και την διασφάλιση των δικαιωμάτων τους.
Κυρία Διοικήτρια,
Η Ομοσπονδία μας έχει πολλαπλώς τονίσει ότι η απρόσκοπτη πρόσβαση των ατόμων με σοβαρές και δια βίου αναπηρίες στο απαραίτητο πλήθος και είδος των ειδικών θεραπειών (εργοθεραπείες, λογοθεραπείες, ψυχοθεραπείες, φυσικοθεραπείες), που ενδείκνυνται για τις ανάγκες τους, πρέπει να περιφρουρείται με όλα τα κατάλληλα νομοθετικά και διοικητικά μέτρα, από τη στιγμή που αποτελούν μέτρο για την πραγμάτωση του δικαιώματός τους στην ειδική υποστήριξη που υπαγορεύεται από την αναπηρία τους.
Η διασφάλιση της υποστήριξης αυτής είναι απαραίτητη, ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη ανάπτυξή τους, η μέγιστη δυνατή αυτονομία και ανεξαρτησία, η κοινωνική τους ένταξη και η συμμετοχή στα πεδία της ζωής με ελαχιστοποίηση περαιτέρω αναπηρίας (σε σύμπλευση με τις πρόνοιες του άρθρου 25 της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες, ν.4074/2012).
Κατ’ επέκταση, τα αδιαπραγμάτευτα και αποφασιστικά κριτήρια για την αδιάλειπτη και επαρκή πρόσβαση των δικαιούχων στις ειδικές θεραπείες του άρθρου 45 του ΕΚΠΥ, θα πρέπει να αποτελούν η αναπηρία και οι ανάγκες που πηγάζουν από αυτή, αποκλειόμενων κριτηρίων και διακρίσεων με βάση το ηλικιακό εύρος, τον χρόνο διάγνωσης, το είδος του φορέα από τον οποίον προγενέστερα λαμβάνονταν οι θεραπείες αυτές, όπως και τυχόν γραφειοκρατικών ή/και ερμηνευτικών προσκομμάτων ή/και διαδικαστικών αγκυλώσεων.
Η υιοθέτηση οποιασδήποτε άλλης αιτίασης ή ερμηνείας ή πρόφασης για την εφαρμογή του μέτρου, καθίσταται αδόκιμη, από κάθε άποψη, και καταδικασμένη να οδηγήσει σε διακριτική μεταχείριση ατόμων με παρεμφερείς ανάγκες, που αντιμετωπίζουν ίδιας μορφής και βαρύτητας αναπηρία.
Των ανωτέρω δοθέντων, για την υπέρβαση των όποιων διαφαινόμενων προβλημάτων και για τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης των ενηλίκων με αναπηρία στις θεραπευτικές πράξεις ειδικής αγωγής του άρθρου 45 του Ε.Κ.Π.Υ., περιλαμβανομένης της ενιαίας αντιμετώπισης του ζητήματος από τις υπηρεσίες του Οργανισμού,
η ΠΟΣΓΚΑμεΑ, δια της παρούσης επιστολής, υπενθυμίζει, προκρίνει, ζητά και προτείνει:
(α) την αφαίρεση των ηλικιακών διαχωρισμών (έως 18, 18 - 21, 21 άνω) και της υποχρέωσης επανεκτίμησης και επιστημονικής αξιολόγησης της εξέλιξης για τις περιπτώσεις δικαιούχων – ατόμων με βαριά και δια βίου αναπηρία, για την τεκμηρίωση της αναγκαιότητας συνέχισης των ειδικών θεραπειών (άρθρο 45: «Ειδικές Θεραπείες» § 12, όπως τροποποιήθηκε με την υπ’ αριθμ. ΕΑΛΕ/Γ.Π.2918/2019, Φ.Ε.Κ. 889 Β’), ταυτόχρονα με την εισαγωγή πρόβλεψης για τη συμπερίληψη στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 45 του Ε.Κ.Π.Υ. των ενηλίκων με αναπηρία των οποίων οι διαγνώσεις τοποθετούνται χρονικά μετά τη συμπλήρωση του 18ου έτους ηλικίας, εφόσον εμπίπτουν στις παθήσεις που προβλέπονται στο άρθρο αυτό.
Η αναγκαιότητα για την πρόσβαση ή/και συνέχιση της αποκαταστασιακής παρέμβασης και μετά την ενηλικίωση των δικαιούχων του άρθρου 45 είναι δεδομένη, συνεπώς, ασύμπτωτη τόσο με το «εάν», όσο και με το «πού» λαμβάνονταν όμοιας φύσεως υπηρεσίες πριν την ενηλικιότητα.
Σε κάθε περίπτωση, ο ενδεχόμενος αποκλεισμός ή/και περιορισμός ή/και διακοπή των θεραπευτικών πράξεων που συνιστούν την ‘ειδική αγωγή’ για τα ενήλικα άτομα με νοητικές, ψυχικές, νευρολογικές παθήσεις συνεπάγεται κινδύνους στέρησης των υποστηρικτικών παρεμβάσεων που χρειάζονται για τη βέλτιστη δυνατή τους ανάπτυξη ή/και κινδύνους ακύρωσης των θεραπευτικών οφελών που έχουν ήδη αποκομίσει.
(β) την αναθεώρηση / βελτίωση της παραγράφου 9 της υπ’ αριθμ. ΕΑΛΕ/Γ.Π. 2918/07.03.2019 ΚΥΑ (Β’ 889), ‘Τροποποίηση (1η) της ΕΑΛΕ/Γ.Π.80157/31.10.2018 (Β΄ 4898)’, σύμφωνα με τα ακόλουθα (προσθήκη με υπογράμμιση και έντονη γραμματοσειρά):
«Μετά το εικοστό πρώτο (21) έτος ηλικίας ισχύουν τα προβλεπόμενα στα αντίστοιχα άρθρα ενηλίκων (άρθρα 39, 40, 41 και 42) του παρόντος Κανονισμού, με εξαίρεση τους δικαιούχους, όπως αυτοί περιγράφονται στην παράγραφο 4 του παρόντος άρθρου, περιλαμβανομένων και των κινητικών αναπηριών με προϋπόθεση να διαθέτουν πιστοποίηση αναπηρίας 67% και άνω, καθώς και τους/τις πρώην/νυν δικαιούχους πράξεων ειδικής αγωγής σε Κ.Δ.-Η.Φ. του άρθρου 29 του παρόντος Κανονισμού».
Σε άλλη περίπτωση, θεωρούμε απαραίτητη την άμεση παροχή διευκρινίσεων για τον τρόπο με τον οποίο ο Οργανισμός σκοπεί να προβεί στην συμπερίληψη στους/στις δικαιούχους των ειδικών θεραπειών του άρθρου 45 του Ε.Κ.Π.Υ, των ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες που συγχρόνως παρακολουθούν προγράμματα σε Κ.Δ.-Η.Φ., και την άμεση παροχή κατευθύνσεων και οδηγιών προς τις υπηρεσίες και τα διοικητικά κλιμάκια του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. ή/και τους/τις δικαιούχους ασφαλισμένους/ες για τις ενέργειες που πρέπει να ακολουθήσουν αναφορικά με το ζητούμενο.
Διατηρώντας την πεποίθηση ότι τα ζητήματα που θέσαμε με το παρόν θα τύχουν της προσοχής σας, αναμένουμε τις ενέργειές σας.
Με εκτίμηση,
Για την ΠΟΣΓΚΑμεΑ,
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Ιωάννης Μοσχολιός
Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Φωτεινή Ζαφειροπούλου
Συνημμένα:
Τα υπ’ αριθμ.πρωτ.: 134/01.04.2022, 525/07.07.2021 έγγραφα της ΠΟΣΓΚΑμεΑ
Πίνακας αποδεκτών:
- Υπουργός Υγείας, κ.Μ.Χρυσοχοΐδης
- Γενική Γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας, κα Λ.Β.Βιλδιρίδη
- Μέλη Δ.Σ. του Ε.Ο.Π.Υ.Υ.
- Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υποθέσεων του Ε.Ο.Π.Υ.Υ.
- Γενική Διεύθυνση Οργάνωσης και Σχεδιασμού Αγοράς Υπηρεσιών Υγείας του Ε.Ο.Π.Υ.Υ.
- Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ)
- Πρωτοβάθμια σωματεία – μέλη της ΠΟΣΓΚΑμεΑ