«2η συνάντηση της ΠΟΣΓΚΑμεΑ με τη Γενική Γραμματέα Δημογραφικής & Στεγαστικής Πολιτικής, κα Μ.Στέφου, για το Κατασκηνωτικό Πρόγραμμα για τα Άτομα με Αναπηρίες (Κ.Π. ΑμεΑ)»
Αγαπητοί/ές συνάδελφοι,
Μείζονα ζητήματα που χρήζουν άμεσης προσοχής και μέριμνας από την πλευρά της ελληνικής πολιτείας για τον εκσυγχρονισμό, την αναβάθμιση και τη βιωσιμότητα του κατασκηνωτικού θεσμού για τα άτομα με αναπηρίες, ένα κεκτημένο ύψιστης σημασίας για τα παιδιά και τις οικογένειές μας, έθεσαν για μια ακόμη φορά οι εκπρόσωποι της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρία (ΠΟΣΓΚΑμεΑ) στην αρμόδια Γενική Γραμματέα Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής από την πλευρά του Υ.ΚΟΙ.Σ.Ο., κα Μαρίνα Στέφου, σε δεύτερη κατά σειρά προγραμματισμένη συνάντηση που έλαβε χώρα την Τρίτη, 13 Φεβρουαρίου 2024, για το ζήτημα.
Την ΠΟΣΓΚΑμεΑ εκπροσώπησαν στη συνάντηση, ο Πρόεδρος, κ.Ι.Μοσχολιός και ο Ταμίας, κ.Χρ.Κουκοβίνης, ενώ από πλευράς Υπουργείου, πέραν της Γενικής Γραμματέως κ.Στέφου και συνεργατών της, παρευρέθηκαν ειδικοί συνεργάτες της Υπουργού κ. Ζαχαράκη και υπηρεσιακοί παράγοντες που εμπλέκονται στο Κατασκηνωτικό Πρόγραμμα για τα άτομα με αναπηρίες (Κ.Π. ΑμεΑ).
Η συνάντηση διενεργήθηκε σε κλίμα συναντίληψης και σύγκλισης ως προς τον κομβικό ρόλο όλων των εμπλεκόμενων μερών για την απρόσκοπτη λειτουργία του Κρατικού Κατασκηνωτικού Προγράμματος για τα άτομα με αναπηρίες, αλλά και για την αναβάθμισή του. Η αντιπροσωπεία της ΠΟΣΓΚΑμεΑ επανέλαβε τόσο τα περιθώρια βελτίωσης και αναβάθμισης των υποδομών και των υπηρεσιών των κατασκηνώσεων στις οποίες φιλοξενούνται άτομα με αναπηρίες, όσο και τις επί σειρά ετών αδυναμίες του Κ.Π. ΑμεΑ (καθυστερήσεις στις αναθέσεις, γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, ανεπαρκή κονδύλια κ.ά.), που είχαν τεθεί και σε προηγούμενη - εναρκτήρια συνάντηση για το Πρόγραμμα και που εξακολουθητικά παραμένουν στο προσκήνιο, παρά το γεγονός ότι κάθε χρόνο επισημαίνονται, υπογραμμίζονται και αναφέρονται από την Ομοσπονδία, με κάθε τρόπο, σε όλες τις αρμόδιες πλευρές, και σε όλες τις απολογιστικές αναφορές που αποστέλλει αρμοδίως για το Πρόγραμμα, και ζητήθηκαν δεσμεύσεις από την πλευρά της Γενικής Γραμματέως και του Υ.ΚΟΙ.Σ.Ο. για την ανάληψη έγκαιρων και συγκεκριμένων πρωτοβουλιών για την αντιμετώπισή τους.
Ως αδιαπραγμάτευτα ζητήματα για τη συναίνεση εμπλοκής της Ομοσπονδίας στο Πρόγραμμα της φετινής χρονιάς, συμπεριλαμβανομένων προτάσεων για την επίτευξη τους, τέθηκαν:
1. Η επιτάχυνση και έγκαιρη έκδοση των σχετικών με την υλοποίηση του ετήσιου Κατασκηνωτικού Προγράμματος για Άτομα με Αναπηρίες Υπουργικών Αποφάσεων και εγκυκλίων εγγράφων, όπως και η εν γένει βελτιστοποίηση του χρόνου έκδοσης αυτών στο μέλλον, προκειμένου να επιτευχθεί η έγκαιρη και αξιόπιστη ενημερότητα για τις νομικές δεσμεύσεις, τόσο από την πλευρά των Δήμων που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα, όσο και της ΠΟΣΓΚΑμεΑ, και να διασφαλιστούν οι προϋποθέσεις και τα απαραίτητα χρονικά περιθώρια για τη βέλτιστη προετοιμασία του Προγράμματος, αναγκαιότητα που φάνηκε να γίνεται ευχερώς αντιληπτή από τη Γενική Γραμματέα. Με δεδομένο δε ότι το ‘αναπάντεχο’ και το ‘απρόβλεπτο’ δεν φαίνεται να απουσιάζουν τα τελευταία χρόνια στις σχετικές αποφάσεις (λ.χ. εξαιρετικές περιστάσεις της πανδημίας, συγκεκριμενοποίηση ή/και αυστηροποίηση τυπικών προσόντων προσωπικού που συμβάλλεται με τους Δήμους δυνάμει του π.δ. 85/2022 κ.τ.ό.), η αντιπροσωπεία της ΠΟΣΓΚΑμεΑ παρατήρησε ότι ο εύλογος χρόνος έκδοσης των αποφάσεων αυτών θα έπρεπε να κινείται τουλάχιστον 4–6 μήνες πριν την έναρξη του Προγράμματος, για την αποτροπή τόσο των καινοφανών όσο και των προφανών δυσχερειών και προβλημάτων στην οργάνωσή του. Διαπιστώθηκε συναίνεση για τη στόχευση στην κατεύθυνση αυτή από την επόμενη χρονιά. Περαιτέρω, και παρά τα στενά χρονικά περιθώρια για να επιτευχθεί το ζητούμενο φέτος, ελήφθησαν διαβεβαιώσεις για τις μέχρι τούδε ενέργειες του Υπουργείου ώστε οι σχετικές αποφάσεις όχι απλώς να υπογραφούν εντός των θεσπισμένων προθεσμιών, αλλά και κατ’ εκτίμηση κατά έναν μήνα συντομότερα της εκπνοής τους.
2. Η έγκαιρη και αξιόπιστη πληροφόρηση από τους Δήμους αναφορικά με την απόφαση συμμετοχής τους στο Πρόγραμμα, το πλήθος των κατασκηνωτών/τριών με αναπηρία που θα φιλοξενηθούν στους κατασκηνωτικούς χώρους της περιοχής αρμοδιότητάς τους, το πλήθος των κατασκηνωτικών περιόδων που μπορούν να εξυπηρετήσουν ωφελούμενους/ες με αναπηρία και τον χρονοπρογραμματισμό τους. Το ζήτημα της έγκαιρης πληροφόρησης κρίθηκε αμοιβαίως ως απαραίτητο προκειμένου να αποτραπούν τα «εμπεδωμένα φαινόμενα» αποκλίσεων από τους αρχικούς προγραμματισμούς των Δήμων εν εξελίξει του Προγράμματος και να διασφαλιστούν οι προϋποθέσεις για την εκκίνηση ρεαλιστικών σχεδιασμών και οργανωτικών ενεργειών εκ μέρους της ΠΟΣΓΚΑμεΑ. Εν εξελίξει της συνάντησης δόθηκε οδηγία για την άμεση πρόσκληση των Δήμων που συμμετέχουν στο Κ.Π. ΑμεΑ να ανταποκριθούν, έως το τέλος Φεβρουαρίου, στην γνωστοποίηση των πληροφοριών αυτών.
3. Η ετοιμότητα των κατασκηνωτικών χώρων και η εξασφάλιση της έγκαιρης στελέχωσης των κατασκηνώσεων, με το σύνολο των αναγκαίων ειδικοτήτων προσωπικού, συμπεριλαμβανομένης της απαραίτητης ιατρονοσηλευτικής κάλυψης, προκειμένου να διασφαλιστούν οι προαπαιτούμενες εγγυήσεις για την επάρκεια των παρεχόμενων κατασκηνωτικών υπηρεσιών και την ασφαλή και αξιοπρεπή διαμονή των φιλοξενούμενων με αναπηρία στις κατασκηνώσεις του Κρατικού Προγράμματος.
Ζητήματα που, σύμφωνα με τους εκπροσώπους της Ομοσπονδίας, αναγκαίο είναι να προηγηθούν σε ρυθμιστικό επίπεδο για να τελεσφορήσει το ζητούμενο, όπως λ.χ. η ενίσχυση της στάθμης της αμοιβής του ιατρικού και λοιπού προσωπικού των κατασκηνώσεων, η επανεξέταση ‘άκαμπτων’ τυπικών προσόντων αναφορικά με τα στελέχη και το προσωπικό των κατασκηνωτικών χώρων, ανά τομέα, κατά κλάδο και ειδικότητα βάσει του παραρτήματος Α’ του π.δ. 85/2022 ή/και η πρόβλεψη εναλλακτικών τρόπων απόδειξης της επάρκειας των περίπτωση ειδικοτήτων (λ.χ. ευδόκιμη εμπειρία στην ειδικότητα), η άρση των ανελαστικών χρονικών περιορισμών στις προσλήψεις εποχικού προσωπικού από τους Δήμους, φάνηκε να γίνονται κατανοητά από την πλευρά της Γενικής Γραμματέως, με τη διαβεβαίωση να εξεταστούν τα όποια περιθώρια για τη δρομολόγησή τους. Συγκεκριμένα, διαβεβαίωση ελήφθη για την ‘απόσυρση’ των ανελαστικών απαιτήσεων ως προς το προσωπικό που συμβάλλεται με τους Δήμους βάσει των τυπικών προσόντων που προδιαγράφονται στο π.δ. 85/2022. Περαιτέρω, επίκειται η υποβολή πρότασης του Υ.ΚΟΙ.Σ.Ο. προς το Υπουργείο Εσωτερικών προκειμένου να διευρυνθεί κατά έναν μήνα η δυνατότητα απασχόλησης του εποχικού προσωπικού που κατανέμεται στις κατασκηνώσεις του Κρατικού Προγράμματος και να αρθούν τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι Δήμοι από τον δίμηνο χρονικό περιορισμό που τίθεται για τις προσλήψεις των εποχικά απασχολούμενων.
Παράλληλα, η Γενική Γραμματέας φάνηκε να διάκειται θετικά απέναντι στην πρόταση της ΠΟΣΓΚΑμεΑ αναφορικά με την προοπτική ανάληψης πρωτοβουλιών στην κατεύθυνση της ανάπτυξης συνεργειών μεταξύ των Υπουργείων Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Εθνικής Άμυνας και Υγείας για τη διεύρυνση της δυνατότητας άντλησης στελεχών για την κάλυψη της ιατρικής και νοσηλευτικής φροντίδας στις κατασκηνώσεις των Δήμων που συμμετέχουν στο Κρατικό Πρόγραμμα (λ.χ. μέσω εκπλήρωσης εναλλακτικής υπηρεσίας / θητείας και στις κατασκηνώσεις που φιλοξενούν ΑμεΑ ή/και μέσω αποσπάσεων στις κατασκηνώσεις, κατά τους θερινούς μήνες, υπηρετούντος ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού στις Ένοπλες Δυνάμεις ή/και ιατρικού προσωπικού υπηρεσίας υπαίθρου). Επί του ζητήματος, ωστόσο, που συνοδεύθηκε από περαιτέρω συνεισφορές των συμμετεχόντων/ουσών για άλλους δυνητικούς τρόπους και πηγές άντλησης ιατρονοσηλευτικού προσωπικού (λ.χ. πράξεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης), παρέμειναν ασαφείς οι όποιες τυχόν προθέσεις συνδρομής του Υ.ΚΟΙ.Σ.Ο.
4. Η καθιέρωση επαρκούς και πρόσφορου μηχανισμού ελέγχου και έγκαιρης επικύρωσης των απαραίτητων προδιαγραφών και της καταλληλότητας των συνθηκών για τη λειτουργία των κατασκηνώσεων που φιλοξενούν άτομα με αναπηρία, από τις επιφορτισμένες με το ζητούμενο αρχές, οι οποίες σύμφωνα με την αντιπροσωπεία της Ομοσπονδίας θα πρέπει να επιθεωρούνται όχι απλώς ετησίως, αλλά και υποχρεωτικά πριν την έναρξη της λειτουργίας τους.
Με δεδομένο ότι η διασφάλιση του αναγκαίου επιπέδου εγγυήσεων για την ασφαλή και αξιοπρεπή διαμονή των φιλοξενούμενων κατασκηνωτών/τριών με αναπηρία και του συνοδευτικού προσωπικού στις κατασκηνώσεις, αποτελεί συνευθύνη όλων των εμπλεκόμενων πλευρών, κατέστη σαφές ότι η γνωστοποίηση στην Ομοσπονδία των σχετικών αποδεικτικών στοιχείων ή/και έγγραφων βεβαιώσεων για το ζητούμενο, για τους κατασκηνωτικούς χώρους, το αργότερο έναν μήνα πριν την έναρξη υποδοχής φιλοξενούμενων (λ.χ. εκθέσεις επιθεωρητών περί επάρκειας και καταλληλότητας υποδομών και προσωπικού, υλοποίηση συστάσεων, σχετικές βεβαιώσεις Υ.ΚΟΙ.Σ.Ο. κ.τ.λ.) θα αποτελεί εφεξής προϋπόθεση για την κατάφαση της ΠΟΣΓΚΑμεΑ να φιλοξενηθούν άτομα με αναπηρία στον εκάστοτε κατασκηνωτικό χώρο, αποκλειόμενης οποιασδήποτε άλλης μορφής διαβεβαίωσης. Η Γενική Γραμματέας, πλήρως συμμεριζόμενη την αναγκαιότητα αυτή και απολύτως συντασσόμενη με τη θέση της ΠΟΣΓΚΑμεΑ, διαβεβαίωσε για την πρόθεση εξάντλησης κάθε περιθωρίου στη συγκεκριμένη, αδιαπραγμάτευτη και από την πλευρά της, κατεύθυνση.
5. Η έγκαιρη διασφάλιση πιστώσεων για το Πρόγραμμα, για τις οποίες, σύμφωνα με την πληροφόρηση που ελήφθη, έχουν ήδη ολοκληρωθεί οι απαιτούμενες από το Υ.ΚΟΙ.Σ.Ο. ενέργειες προς τον σκοπό της δέσμευσης των πόρων για το Πρόγραμμα, με την πορεία του ζητήματος να παρακολουθείται.
6. Η έγκαιρη ολοκλήρωση των κατά περίπτωση εκταμιεύσεων για τη σκοπούμενη επιτευξιμότητα υλοποίησης του Κ.Π. ΑμεΑ τόσο από την πλευρά της ΠΟΣΓΚΑμεΑ όσο και των Δήμων που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα. Παράλληλα, η αντιπροσωπεία της ΠΟΣΓΚΑμεΑ έθεσε και το ζητούμενο εξέτασης εφεξής των περιθωρίων χρηματοδότησης των Δήμων ή/και της Ομοσπονδίας 2-3 μήνες πριν την έναρξη του Προγράμματος, ούτως ώστε να υπάρχει η δυνατότητα ορθού και έγκαιρου προγραμματισμού (πρόσληψη προσωπικού, διαγωνισμοί προμηθειών, έλεγχος και συντήρηση εγκαταστάσεων κ.τ.ό.).
Ως μέριμνες που πρέπει να τεθούν σε άμεση προτεραιότητα για τον εκσυγχρονισμό του Προγράμματος, σε επίπεδο οργανωτικό, λειτουργικό, υποδομών, προώθησης των κοινωνικών/ενταξιακών σκοπών του, για την περιφρούρηση του κύρους του θεσμού, αλλά και για την ενίσχυση της «ελκυστικότητάς» του στους/στις αποδέκτες των κατασκηνωτικών υπηρεσιών και τους έμψυχους συντελεστές του, τέθηκαν από την αντιπροσωπεία της ΠΟΣΓΚΑμεΑ:
1. η ενίσχυση των πόρων που διατίθενται στο Κ.Π. ΑμεΑ, προκειμένου να ανταποκρίνονται στις πραγματικές απαιτήσεις του Προγράμματος και να διασφαλίζεται το λειτουργικό του αποτέλεσμα, αίροντας, μεταξύ άλλων, και τους ανελαστικούς περιορισμούς και τα απαγορευτικά περιθώρια που τίθενται στην ΠΟΣΓΚΑμεΑ για τη διαμόρφωση του ύψους των αποζημιώσεων των συνοδών σε υψηλότερη στάθμη ή/και
2. η κινητροδότηση συμμετοχής του συνοδευτικού προσωπικού στο Κ.Π. ΑμεΑ (από άποψη ύψους αποζημίωσης για τις υπηρεσίες τους ή/και λοιπών κινήτρων, λ.χ. μοριοδότησης για προσλήψεις σε αντικείμενα που σχετίζονται με την αναπηρία) ή/και
3. ο καθορισμός του ύψους των αμοιβών του συνοδευτικού προσωπικού από το Υ.ΚΟΙ.Σ.Ο. με ανάλογη προσαρμογή / αύξηση των πιστώσεων που διατίθενται στο Πρόγραμμα
Στην κατεύθυνση αυτή επιβεβαιώθηκε η πρόθεση καταβολής προσπάθειας από την πλευρά του Υπουργείου για την ενίσχυση των πιστώσεων που διατίθενται στο Πρόγραμμα, συγχρόνως με επιφυλάξεις για την θετική της έκβαση, με τα δημοσιονομικά περιθώρια να παραμένουν ασθενή προς τούτο.
4. η εξέταση της αξιοποίησης υφιστάμενων και μελλοντικών χρηματοδοτικών πηγών για τη συνολική αναβάθμιση των κατασκηνωτικών χώρων του Κρατικού Προγράμματος, με το ζητούμενο να εμπίπτει ήδη στους σχεδιασμούς του Υπουργείου
5. η ενίσχυση του επαγγελματισμού των συνοδών των κατασκηνωτών/τριών του Κ.Π. ΑμεΑ, με τη συμμετοχή τους σε εκπαιδευτικές δράσεις που οδηγούν στην πιστοποίηση της επάρκειας των γνώσεων και δεξιοτήτων τους ως προς την άσκηση του ρόλου τους ή/και η δημιουργία σχετικού ηλεκτρονικού μητρώου από το οποίο θα αντλούνται μελλοντικά οι συγκεκριμένοι συντελεστές – συνοδοί του Προγράμματος, με επικαιροποιημένα στοιχεία, και διασφαλίζοντας ότι πληρούνται βασικά κριτήρια και προϋποθέσεις ως προς την επιλεξιμότητα και την επιλογή τους (τυπικά και πρόσθετα προσόντα, εμπειρία σε κατασκηνώσεις του Κρατικού Προγράμματος, σε δομές ανοικτής φροντίδας για άτομα με αναπηρία κ.α.). Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Γενικής Γραμματέως, η δημιουργία ηλεκτρονικού μητρώου για το συνοδευτικό προσωπικό, προσφορότερο είναι να αναπτυχθεί από την ΠΟΣΓΚΑμεΑ, με τους εκπροσώπους της Ομοσπονδίας να αποκρίνονται καταφατικά μεν, υπό τη σαφή προϋπόθεση δε της πρόβλεψης των απαιτούμενων για αυτό κονδυλίων.
Κλείνοντας τη συνάντηση, η Γενική Γραμματέας διαβεβαίωσε πως, με πρωτοβουλία και υπό τον συντονισμό της, θα ακολουθήσει σύσκεψη, εντός του μήνα, με τη συμμετοχή των λοιπών εμπλεκόμενων μερών στην προετοιμασία και οργάνωση του Προγράμματος (εκπροσώπους – υπηρεσιακούς παράγοντες από το Υ.ΚΟΙ.Σ.Ο., εκπροσώπους από τους Δήμους που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα ή τους προέδρους των Δ.Σ. των κατά τόπους κατασκηνώσεων ή τους αρμόδιους Αντιδημάρχους ή Δημάρχους, το Υπουργείο Εσωτερικών, και οποιαδήποτε άλλη πλευρά κριθεί απαραίτητη) για την επεξεργασία και την προώθηση λύσεων σε κομβικά ζητήματα για την έγκαιρη έναρξη, βέλτιστη προετοιμασία, ασφαλή φιλοξενία των κατασκηνωτών/τριών με αναπηρία, αλλά και τη βελτίωση των υπηρεσιών στις κατασκηνώσεις του Προγράμματος της φετινής χρονιάς.
Οι εκ των προτέρων εγγυήσεις για την ασφαλή και αξιοπρεπή διαμονή των φιλοξενούμενων με αναπηρία και του συνοδευτικού προσωπικού στους κατασκηνωτικούς χώρους του Κ.Π. ΑμεΑ, αποτελεί αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση για τη διεξαγωγή του φετινού Προγράμματος, κατά κοινή δήλωση της Ομοσπονδίας και του Υ.ΚΟΙ.Σ.Ο., όπως εκφράστηκε δια της αρμόδιας Γενικής Γραμματέως Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής.
Συνυπολογίζοντας, τέλος, τις προτεραιότητες της σύγχρονης θεσμικής πραγματικότητας για την πραγμάτωση πολιτικών που θα εξασφαλίζουν στα άτομα με αναπηρία και τις οικογένειές τους ενίσχυση της ποιότητας ζωής, ουσιαστική κοινωνική συμπερίληψη, ισότιμη μεταχείριση και αποδοχή χωρίς αποκλεισμούς, η ΠΟΣΓΚΑμεΑ εκτιμά πως η ελληνική πολιτεία οφείλει μελλοντικά να στοχεύσει και να επενδύσει στη ‘μεγάλη εικόνα’ για τον κατασκηνωτικό θεσμό για τα άτομα με αναπηρίες, με τη σταδιακή απομάκρυνση από τις διαχωριστικές γραμμές που διατηρούνται έναντι του πληθυσμού χωρίς αναπηρία, και την προώθηση ενός συμπεριληπτικού μοντέλου, μικτών προγραμμάτων και ευέλικτων εκφάνσεων στο σύνολο των κατασκηνώσεων του Κρατικού Προγράμματος, που θα καλλιεργούν τη συνύπαρξη, την αλληλοαποδοχή και την αλληλεγγύη των συμμετεχόντων/ουσών, με και χωρίς αναπηρία.
Σε αυτήν την προοπτική, η μακρόχρονη εμπειρία και τεχνογνωσία των βασικά εμπλεκόμενων πλευρών στο Πρόγραμμα (Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής – διάδοχος του Υπουργείου Εργασίας ως προς την ρυθμιστική αρμοδιότητα του Κ.Π. ΑμεΑ, Δήμοι, Περιφέρειες, ΠΟΣΓΚΑμεΑ), δεν επιτρέπει ‘αιφνιδιασμούς’, ο δε επαναπροσανατολισμός του στους ουσιαστικούς ρόλους και ευθύνες που καλούνται να διαδραματίσουν και που θεσμικά τους αναλογούν, είναι θεμιτός και δεδομένος.
Εκτίμηση της Ομοσπονδίας μας είναι ότι η προοπτική αυτή, προϋποθέτει μεν πολιτική βούληση, αποφασιστικότητα και υπερένταση δυνάμεων, παραμένει δε, σε κάθε περίπτωση, επιτεύξιμη.
Η ΠΟΣΓΚΑμεΑ θα παρακολουθεί την πορεία των ανωτέρω και κάθε ζητήματος που αφορά το Κατασκηνωτικό Πρόγραμμα για τα άτομα με αναπηρίες και θα σας κρατά ενήμερους/ες για κάθε σημαντική εξέλιξη.
Για την ΠΟΣΓΚΑμεΑ,
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Ιωάννης Μοσχολιός
Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Φωτεινή Ζαφειροπούλου