ΠΡΟΣ:    Υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Δρ. Δ.-Μ. Μιχαηλίδου

ΚΟΙΝ:   (όπως ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ)

ΘΕΜΑ: «Η σταδιακή μετάβαση στην κοινωνική κανονικότητα να μην παράγει νέες διακρίσεις για τα άτομα με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες – Απαραίτητη η άμεση εκπόνηση κατάλληλου σχεδίου για την έγκαιρη και ασφαλή επιστροφή των ωφελούμενων στις δομές που παρέχουν υπηρεσίες ανοικτής φροντίδας για τα άτομα με αναπηρία»   

Αξιότιμη κυρία Υφυπουργέ,

Οι άγνωστες προθέσεις της κυβέρνησης στο ζήτημα επαναλειτουργίας των δομών τυπικής, μη τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης για τα άτομα με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που παρέχουν υπηρεσίες ανοικτής φροντίδας (ΚΔ-ΗΦ ΑμεΑ και ΚΔΑΠμεΑ) στο πλαίσιο της σταδιακής αποκλιμάκωσης των περιοριστικών μέτρων έναντι των επιπτώσεων του κορωνοϊού Covid-19, καθώς και το γεγονός πως η Ομοσπονδία μας γίνεται καθημερινά αποδέκτης της καθ’ όλα δικαιολογημένης ανησυχίας των γονέων και κηδεμόνων ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, μας αναγκάζει να αποταθούμε για μια ακόμη φορά σε εσάς, ούσα η καθ' ύλην αρμόδια Υφυπουργός, προκειμένου να δοθεί έμφαση στο πολύ σοβαρό αυτό ζήτημα για την αναπηρική οικογένεια και να επιλυθεί άμεσα.

Όπως είναι γνωστό και σε εσάς, οι δομές ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ που παρέχουν υπηρεσίες ανοικτής φροντίδας σε άτομα με αναπηρία (ΚΔ-ΗΦ ΑμεΑ, ΚΔΑΠμεΑ κ.ο.κ.), τους τελευταίους δύο μήνες τελούν σε αναστολή και προσωρινή απαγόρευση της λειτουργίας τους, πλην της διοικητικής, πρόβλεψη που επεκτάθηκε ως προς την ισχύ της έως την 31^η/05/2020, σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. Δ1α/ΓΠ.οικ.28237/05.05.2020 ΚΥΑ (Φ.Ε.Κ. 1699/Β'/05.05.2020).

Η αναστολή λειτουργίας των δομών, παρότι αναγκαία κατά την πρώτη φάση της πανδημίας και την επιτυχή λήψη περιοριστικών μέτρων, είχε επιπτώσεις στην ψυχοσυναισθηματική υγεία και στις κοινωνικές δεξιότητες από την, αιφνίδια και για σημαντικό χρονικό διάστημα, αποκοπή της πρόσβασης των ωφελούμενων των δομών, ατόμων με νοητική αναπηρία, αυτισμό, σύνδρομο down, εγκεφαλική παράλυση, βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, σε ζωτικής σημασίας για εκείνους/ες υπηρεσίες, λόγω των ιδιαίτερων και αυξημένων αναγκών που απορρέουν από την αναπηρία τους[1] και ανεξάρτητα από την ηλικία τους, κι από το εάν τα άτομα αυτά διαβιούν με τις βιολογικές τους οικογένειες ή διαβιούν σε ΣΥΔ/ΣΑΔ ή σε δομές κλειστής περίθαλψης και φροντίδας.

Οι γονείς και κηδεμόνες τους, αναπόφευκτα σήκωσαν το βαρύτερο φορτίο της διαχείρισης των παρεπόμενων προβλημάτων από τον βίαιο αποκλεισμό των παιδιών τους από τον κοινωνικό βίο[2], με τις αντοχές τους να κινδυνεύουν δραματικά να εξαντληθούν στην περίπτωση που κληθούν να υποκαταστήσουν τις υπηρεσίες που παρέχονται από επιστήμονες και επαγγελματίες για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Ο παρατεταμένος εγκλεισμός (τόσο στις οικίες τους, όσο και στις δομές κλειστής περίθαλψης), ιδιαίτερα στη φάση της σταδιακής άρσης των περιοριστικών μέτρων, οδηγεί σε  στιγματισμό και κοινωνικό  αποκλεισμό, δεδομένου ότι ο πληθυσμός των ατόμων με αναπηρία περικλείει σαφώς περιπτώσεις με χρόνια υποκείμενα νοσήματα, όπως ισχύει και για τον γενικό πληθυσμό, αλλά η συνθήκη αυτή  δεν είναι από μόνη επαρκής ώστε να τεκμηριώσει αποφάσεις που βασίζονται στην εξ ορισμού ένταξη της συγκεκριμένης κατηγορίας πληθυσμού στις ευπαθείς ομάδες, προκειμένου να αιτιολογηθούν τυχόν καθυστερήσεις στην επαναφορά των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνική ζωή, και τα κατατάσσουν αυθαίρετα στις ομάδες υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση σοβαρής νόσου και επιπλοκών.

Ο οποιοσδήποτε αποκλεισμός των ατόμων με αναπηρία από τον σχεδιασμό των μέτρων για την ασφαλή επιστροφή στην νέα κοινωνική κανονικότητα στους χρόνους που προβλέπονται για τον υπόλοιπο πληθυσμό, δεν είναι αποδεκτός, καθώς:

-  έρχεται σε σύγκρουση με το απαράγραπτο και συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα του συνόλου των πολιτών να αναπτύσσουν και να καλλιεργούν την προσωπικότητά τους, συμμετέχοντας στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή (άρθρο 5 παρ.1 του  Συντάγματος) και απολαμβάνοντας, στην περίπτωση ύπαρξης αναπηρίας, αντίστοιχων μέτρων που θα εξασφαλίζουν τη συμμετοχή αυτή (άρθρο 21, παρ. 6, ό.π.),

-  συνιστά διάκριση στη βάση ύπαρξης της αναπηρίας, αντιφάσκοντας με το άρθρο 5 «Ισότητα και μη διάκριση», της Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ (Ν.4074/2012) και την κείμενη νομοθεσία. Λόγος για τον οποίο με  επίσημο Δελτίο Τύπου ο ΟΗΕ απευθύνει έκκληση στις κυβερνήσεις ώστε η πανδημία να μην εντείνει τις ανισότητες και να μην δημιουργήσει νέες απειλές στη βάση της διασφάλισης των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία και της πρόσβασής τους σε ευκαιρίες εκπαίδευσης, φροντίδας και συμμετοχής τους στην κοινωνία.

Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, αίτημα όλων των γονέων και των οικογενειών των ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, είναι η σταδιακή, συντονισμένη, προσεκτικά σχεδιασμένη και με γνώμονα πάντοτε τα επιδημιολογικά δεδομένα, επαναφορά της πρόσβασης των ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες στις δομές ανοικτής φροντίδας, που αποτελούν ένα από τα ελάχιστα δυνατά στηρίγματα για την αποφόρτιση της ελληνικής αναπηρικής οικογένειας[3].

Έχοντας συναίσθηση της πολυπλοκότητας των παραμέτρων που πρέπει να συνεκτιμηθούν προς την κατεύθυνση αυτή, η ΠΟΣΓΚΑμεΑ έχει ήδη προχωρήσει σε διαβούλευση με τους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων ΑμεΑ, αποτέλεσμα της οποίας είναι οι προτάσεις που αποτυπώνονται συνοπτικά στο Παράρτημα που επισυνάπτεται.

Οι σύλλογοι - φορείς που διατηρούν αντίστοιχες δομές, συντάσσονται στην συντριπτική τους πλειοψηφία υπέρ της σταδιακής επαναλειτουργίας των ΚΔ-ΗΦ ΑμεΑ και ΚΔΑΠμεΑ, με την πρόβλεψη να εμπίπτει στην ευχέρεια των διοικήσεών τους η τελική απόφαση  και με  την εκπόνηση αναλυτικού σχεδίου ασφαλούς οργάνωσης για την εύρυθμη επαναλειτουργία των δομών αυτών, τόσο για τους/τις ωφελούμενους/ες όσο και για τους/τις εργαζόμενους/εργαζόμενες σε αυτές, που θα συνεκτιμά τα επιδημιολογικά δεδομένα που αρμοδίως ανακοινώνονται, αλλά και τα κοινωνικά δεδομένα για την αναπηρία, με βασική προϋπόθεση και παράμετρο την απαιτούμενη οικονομική στήριξη από την ελληνική πολιτεία (λ.χ. νοσήλια και αποζημιώσεις βάσει ΕΚΠΥ του ΕΟΠΥΥ, ΕΣΠΑ, τακτική επιχορήγηση από το Υπουργείο Εργασίας).

Εξυπακούεται ότι ο σχεδιασμός των ενδεικνυόμενων μέτρων για την υγιεινή και την ασφάλεια και ό,τι άλλο κριθεί αναγκαίο δεν μπορεί να αποτελέσει καταρχήν ευθύνη των δομών, αλλά πρωτίστως ευθύνη των αρμόδιων φορέων της ελληνικής πολιτείας σε συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα για την αντιμετώπιση της πανδημίας (δηλαδή, αυτό που γίνεται μέχρι σήμερα) και στη διαδικασία αυτή θεωρούμε απαραίτητη τη συνδρομή και η διαβούλευση με εκπροσώπους της ΠΟΣΓΚΑμεΑ και της ΕΣΑμεΑ, την οποία ζητάμε να ξεκινήσει ΑΜΕΣΑ.

Κυρία Υφυπουργέ,

Στο πλαίσιο της ‘νέας κοινωνικής κανονικότητας’ δεν επιτρέπεται και δεν πρέπει, σε καμία περίπτωση, να υπεισέλθουν λογικές που ανήκουν σε παρελθούσες εποχές και έχουν συχνά ενοχοποιήσει, στοχοποιήσει και στιγματίσει, τα ίδια τα άτομα με αναπηρία για τις καταστάσεις που βιώνουν, βάλλοντας εντέλει κατά της αξιοπρέπειας των ιδίων και των οικογενειών τους.  

Γνωρίζοντας τη θετική συμβολή σας στην προστασία των ατόμων με αναπηρία από την έναρξη και καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας, ευελπιστούμε για την κατανόηση του αιτήματός μας και ζητούμε την άμεση προσωπική σας παρέμβαση για την ικανοποίησή του.