ΠΡΟΣ:    Υπουργό Παιδείας & Θρησκευμάτων, κα Ν.Κεραμέως

Κοιν:        (σχετ.: πίνακας αποδεκτών)    

Θέμα: «Η ΠΟΣΓΚΑμεΑ διαμαρτύρεται για τα εμπεδωμένα προσκόμματα που αποστερούν επί σειρά ετών τους/τις μαθητές/τριες με αναπηρία από το δικαίωμά τους στην ισότιμη και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση, και για ζητήματα που εμπίπτουν στην κοινωνική προστασία των ίδιων και των οικογενειών τους στον νευραλγικό τομέα της εκπαίδευσης»   

Αξιότιμη κυρία Υπουργέ,

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρία (ΠΟΣΓΚΑμεΑ), ιδρυτικό και ενεργό μέλος της ΕΣΑμεΑ, αποτελεί το δευτεροβάθμιο όργανο του αναπηρικού κινήματος, που εκπροσωπεί τα άτομα με νοητική αναπηρία, αυτισμό, σύνδρομο down, εγκεφαλική παράλυση, βαριές και πολλαπλές αναπηρίες και τα ανήλικα άτομα με κάθε μορφής αναπηρία και τις οικογένειές τους, μέσω των Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων που έχουν δημιουργηθεί σε πανελλαδικό επίπεδο, από χιλιάδες μέλη οικογενειών ατόμων με τις προαναφερθείσες αναπηρίες, και έχει ως κύρια αποστολή της τη διεκδίκηση και προστασία των δικαιωμάτων τους.

Από τη συνάθροιση των μηνυμάτων που συλλέγονται για την τρέχουσα σχολική χρονιά, που εδώ και έναν μήνα άνοιξε την αυλαία της, αποκαλύπτοντας και πάλι τα δεινά των διαχρονικών ελλείψεων και δυσλειτουργιών του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος για τις ανάγκες των μαθητών/τριών με αναπηρία, η ΠΟΣΓΚΑμεΑ και εμείς, οι γονείς και κηδεμόνες των ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, επισημαίνουμε για πολλοστή φορά με αγωνία ότι η αδυναμία της ελληνικής πολιτείας να ανταποκριθεί έγκαιρα και επαρκώς στις ανάγκες αυτές και να διασφαλίσει την πρόσβαση και τη συμμετοχή των μαθητών/τριών με αναπηρία στο εκπαιδευτικό γίγνεσθαι, εντείνει τις διακρίσεις και τον στιγματισμό σε βάρος τους και οδηγεί σε έμμεσο αποκλεισμό τους από την εκπαιδευτική διαδικασία.

Ύστερα από δεκαετίες ριζωμένων βεβαιοτήτων ότι η εκπαίδευση των παιδιών μας, με αναπηρία, υστερεί κατά πολύ στις προτεραιότητες του Υπουργείου έναντι του λοιπού μαθητικού πληθυσμού, δυστυχώς οι ενδείξεις και του τρέχοντος σχολικού έτους καταδεικνύουν την επανάληψη μιας αλγεινής πραγματικότητας για τα παιδιά και τις οικογένειές μας, που απειλεί να εκφυλιστεί σε δυσφόρητη κοινοτοπία και να κατακρημνίσει οποιαδήποτε φρούδα ελπίδα διατηρούσαμε για το αντίθετο.

Για άλλη μια σχολική χρονιά, εκατοντάδες μαθητές/τριες με αναπηρία φαίνεται να στερούνται το δικαίωμά τους σε ένα σύστημα συνεκπαίδευσης, με απώτερο στόχο τη διαμόρφωση μιας συμμετοχικής κοινωνίας που αποδέχεται τη διαφορετικότητα και σέβεται τα ατομικά τους δικαιώματα, από τις αξιοσημείωτες ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς ΕΑΕ, Παράλληλης Στήριξης, Τμημάτων Ένταξης, και σε ΕΒΠ για τις ανάγκες τους, για τις οποίες η Ομοσπονδία, από την έναρξη της σχολικής χρονιάς, λαμβάνει σωρηδόν διαμαρτυρίες από συλλόγους γονέων ειδικών σχολείων και γονείς και κηδεμόνες μαθητών/τριών με αναπηρία ανά την χώρα.

Εξυπακούεται ότι οι ελλείψεις ή/και καθυστερήσεις στις τοποθετήσεις εκπαιδευτικού και λοιπού βοηθητικού προσωπικού, οδηγούν προκλητικά σε διακρίσεις για τους/τις μαθητές/τριες με αναπηρία, από τη στιγμή που πιστώνονται σημαντική ευθύνη για την ετεροχρονισμένη έναρξη της φοίτησής τους έναντι των συνομίληκών τους ή/και για την αδυναμία κάλυψης του συνόλου των σχολικών δραστηριοτήτων από το προσωπικό που τοποθετείται στις εκπαιδευτικές μονάδες.

Ειδικά σε ό,τι αφορά το πεδίο της Παράλληλης Στήριξης, υπενθυμίζουμε, με βάση τα εμπειρικά δεδομένα που έχει στη διάθεσή της η ΕΣΑμεΑ, τον κίνδυνο διαχωρισμού και απομόνωσης των μαθητών/τριών με αναπηρία στο πλαίσιο της Π.Σ., κυρίως λόγω της στρεβλής εφαρμογής του θεσμού κατά το πρότυπο του ‘προσωπικού βοηθού’[1]. Στρέβλωση, που αυτονόητα εντείνεται όταν η Π.Σ. παρέχεται για λίγες μόνο ώρες και χωρίς έγκαιρη τοποθέτηση των εκπαιδευτικών, όπως δυστυχώς συμβαίνει και τη φετινή χρονιά.

Λαμβάνοντας δε υπόψη τα αυξημένα μεγέθη και των φετινών εγκρίσεων για υποστήριξη μαθητών/τριών που φοιτούν σε γενικά σχολεία με Π.Σ., είναι δυστυχώς αναμενόμενο πως - στην καλύτερη των περιπτώσεων και ετούτη τη χρονιά - η επιτευξιμότητα της συνθήκης είτε θα βασιστεί στα γνωστά αυτά ημίμετρα είτε στον ‘μονόδρομο’ της υπέρμετρης οικονομικής επιβάρυνσης των οικογενειών τους.

Πέραν αυτών, για ένα ακόμη σχολικό έτος δεν μπορούν να αποσιωπηθούν στη διαμαρτυρία μας ούτε οι υπερκορεσμένες αίθουσες[2] για την παροχή εκπαίδευσης στους/στις μαθητές/τριες αυτούς/ές, απόρροια των ημίμετρων των συγχωνεύσεων, των ελλείψεων σε σχολικές εγκαταστάσεις και υλικοτεχνικές υποδομές, αλλά ούτε και τα προβλήματα που το προηγούμενο διάστημα εντοπίστηκαν (και έχουν τεθεί υπόψη σας από την Ομοσπονδία) στη διευθέτηση των μεταφορών των μαθητών/τριών με αναπηρία από και προς τις σχολικές μονάδες (παρότι, έστω εσπευσμένα, με τις κατεπείγουσες ρυθμίσεις για την μεταφορά των μαθητών του άρθρου 188 του ν.4972/2022, τουλάχιστον σε κάποιον βαθμό επιλύονται ή αναμένεται να επιλυθούν). Ταυτόχρονα, εκτός της δυσφορίας μας δεν μπορούν να μείνουν ούτε τα αναλλοίωτα και σοβαρά προβλήματα σε υποδομές, εξοπλισμό, διαδικασίες, που αντιμετωπίζουν πολλά ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. και καθιστούν δυσχερή την παρακολούθηση του έργου των υπηρεσιών τους και την έγκαιρη και ολοκληρωμένη υποστήριξη και αξιολόγηση του ωφελούμενου μαθητικού πληθυσμού σε συνθήκες αξιοπρέπειας και ιδιωτικότητας.

Κυρία Υπουργέ,

Είναι γνωστό ότι οι διαχρονικές αυτές ελλείψεις ή/και δυσλειτουργίες εν τέλει αλλοιώνουν τα χαρακτηριστικά και τους επιδιωκόμενους σκοπούς των οποιωνδήποτε θετικών μέτρων θεσπίστηκαν για τη διασφάλιση της πρόσβασης των μαθητών/τριών με αναπηρία στην εκπαίδευση, χωρίς διακρίσεις και βάσει ίσων ευκαιριών με τον υπόλοιπο μαθητικό πληθυσμό.

Είναι γνωστό ότι το ελάχιστο προαπαιτούμενο για την πραγμάτωση του δικαιώματος των μαθητών/τριών με αναπηρία στην εκπαίδευση, με τρόπο ώστε να συμμετέχουν και να αναπτύσσουν το δυναμικό τους στο μέγιστο δυνατό ανάμεσα στους/στις συνομήλικούς τους, είναι η υλοποίηση των ήδη θεσμοθετημένων ειδικών εκπαιδευτικών μέτρων.

Είναι γνωστή η δεσμευτική ισχύς της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες (ν.4074/2012), περιλαμβανομένων των διατάξεων για την εκπαίδευση, όπως και οι συστάσεις της Επιτροπής των Η.Ε. προς τη χώρα για την υλοποίησή της, με κριτήριο το συμπεριληπτικό / ενταξιακό πλαίσιο.  

Άγνωστος παραμένει ο τρόπος με τον οποίο το καθ’ ύλην αρμόδιο Υπουργείο Παιδείας αποτιμά τις ενέργειές του στο πλαίσιο του δεσμευτικού του πλάνου από τα αναφερόμενα στον στόχο 12: «Εκπαίδευση και Κατάρτιση για όλους» του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, όπως και από τα δεδομένα αλλεπάλληλων σχολικών ετών που, για τους/τις μαθητές/τριες με αναπηρία, ροκανίζονται με στασιμότητες, οπισθοχωρήσεις, μηχανισμούς ατελείς και κατ’ επέκταση αλυσιτελείς για την πραγμάτωση του δικαιώματος ισότιμης πρόσβασής τους στο δημόσιο αγαθό της εκπαίδευσης.

Για αυτούς τους λόγους, τους προφανείς και όχι πρωτοφανείς, ζητάμε για πολλοστή φορά την προσοχή και τις ενέργειές σας για την αποδρομή των ελλείψεων και δυσλειτουργιών αυτών και επαναφέρουμε το αίτημά μας για ορισμό συνάντησης μαζί σας ή/και τους αρμόδιους παράγοντες του Υπουργείου Παιδείας, προκειμένου να παραθέσουμε εκτενέστερα τους προβληματισμούς και τις προτάσεις μας για τον χώρο της δημόσιας προσχολικής, Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης των παιδιών μας, ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες. Σκοπός και γνώμονάς μας είναι η εξεύρεση των βέλτιστων δυνατών λύσεων που θα εξασφαλίσουν αφενός ότι η έναρξη κάθε σχολικού έτους θα ταυτίζεται για όλους/ες τους/τις μαθητές/τριες, με και χωρίς αναπηρία, αφετέρου τον απαιτούμενο βαθμό ανταπόκρισης στις βασικές ανάγκες του μαθητικού πληθυσμού με αναπηρία, οι οποίες είναι κοινός τόπος πως δεν προκύπτουν αιφνιδίως αλλά είναι προσδιορισμένες και εκ των προτέρων γνωστές.

Κυρία Υπουργέ,

Πέραν των ανωτέρω, και σε ό,τι αφορά τις οικογένειες των ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, επιθυμούμε να θέσουμε εκ νέου υπόψη σας πως την υποβολή σημαντικού αριθμού διαμαρτυριών προς την Ομοσπονδία συνεχίζει να προκαλεί η εφαρμογή του συστήματος διορισμού μόνιμων και πρόσληψης αναπληρωτών εκπαιδευτικών, που θεσπίστηκε με τον ν.4589/2019.

Ειδικότερα, οι εκπαιδευτικοί που έχουν στην οικογένειά τους μέλος με αναπηρία εξακολουθούν, απολύτως δικαιολογημένα, να διαμαρτύρονται πρωτίστως για το γεγονός ότι το Υπουργείο Παιδείας παραγνωρίζει σημαντικά κοινωνικά κριτήρια στις τοποθετήσεις στον νευραλγικό και ευθέως συνδεδεμένο με την απασχόληση τομέα της εκπαίδευσης, από τη στιγμή που δεν επιτρέπει τη μετάθεση για δύο χρόνια από τον διορισμό ή την πρόσληψή τους. Επακόλουθο των περιορισμών αυτών, συνιστά είτε η στέρηση της δυνατότητας συμμετοχής τους στις προκηρύξεις, είτε ο εξαναγκασμός τους σε απομάκρυνση από τον τόπο κατοικίας των ίδιων και των οικογενειών τους, αλλά και τις κάθε είδους δομές υποστήριξης των τέκνων τους, συχνά μάλιστα σε απομακρυσμένες περιοχές όπου στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν εντοπίζονται δομές αντίστοιχων υπηρεσιών.

Περαιτέρω, διαμαρτύρονται για την αποστέρηση της δυνατότητας ισότιμης, στη βάση κοινωνικών κριτηρίων, συμμετοχής στις προκηρύξεις για την κάλυψη των εκάστοτε λειτουργικών κενών στην εκπαίδευση από περιπτώσεις προσώπων που έχουν στη φροντίδα τους άτομα με βαριές αναπηρίες, υπό την ιδιότητά τους ως αδελφών ή ως δικαστικών συμπαραστατών.

Οι επιλογές αυτές φρονούμε ότι είναι ανακόλουθες της αναγκαίας στάθμισης του βέλτιστου συμφέροντος και προστασίας των ατόμων με βαριές αναπηρίες και υπό την εξακολούθηση της συνδρομής τους παρορούν υπαρκτές καταστάσεις, όπως οι διαφορετικές ανάγκες και η επιβαρυμένη καθημερινότητα που επιφέρει η ύπαρξη της αναπηρίας στους κόλπους των οικογενειών τους. Καταστάσεις, για τις οποίες γονείς ή/και αδέλφια ή/και δικαστικοί συμπαραστάτες των ατόμων αυτών καλούνται να ανταπεξέλθουν σε πολυδιάστατες απαιτήσεις υποστήριξης, και συνεπεία τούτου είθισται και δέον είναι να αντιμετωπίζονται με θετικά μέτρα υπό το βάρος και την ευθύνη της ιδιότητάς τους αυτής.

Ως εκ τούτου και επειδή οι άκαμπτες θεσμοθετήσεις αναφορικά με τη σφαίρα της απασχόλησης των προσώπων που έχουν στη φροντίδα τους άτομα με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες (και αντιπαλεύουν καθημερινά με καταστάσεις και μέριμνες απότοκες της αναπηρίας, επερχόμενες παρά τη βούλησή τους, των οποίων οι πηγές και τα αποτελέσματα δεν μπορούσαν να αποφευχθούν από την πλευρά τους) συνιστούν για εκείνους/ες τη χαριστική βολή, απομακρύνοντας ασφαλώς και το κοινωνικό κράτος από την εκπλήρωση της αποστολής του, ζητάμε επιτέλους να πρυτανεύσει η λογική και να αποκατασταθεί η παραδοξότητα των ανωτέρω προβλέψεων στο σώφρον και το δίκαιο για τις περιπτώσεις που προεκτέθηκαν.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Ιωάννης Μοσχολιός

Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ 

Φωτεινή Ζαφειροπούλου