ΠΡΟΣ:    Υπουργό Εθνικής Άμυνας, κ.Ν.Παναγιωτόπουλο  

ΚΟΙΝ.:    (σχετ.: πίνακας αποδεκτών)

ΘΕΜΑ: «Η ΠΟΣΓΚΑμεΑ ζητά να εξεταστεί το ενδεχόμενο μεγαλύτερης ευελιξίας στο καθεστώς απαλλαγής από τη στράτευση των αρρένων με διαταραχές αυτιστικού φάσματος και νοητική αναπηρία, 67% και άνω, με την αφαίρεση του προβλεπόμενου σταδίου εξέτασης της σωματικής τους υγείας και καταλληλότητας από στρατιωτικό ιατρικό προσωπικό ή άλλον τρόπο»

Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρία (Π.Ο.Σ.Γ.Κ.ΑμεΑ), ιδρυτικό και ενεργό μέλος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), αποτελεί το δευτεροβάθμιο όργανο του αναπηρικού κινήματος, που εκπροσωπεί τα άτομα με νοητική αναπηρία, αυτισμό, σύνδρομο down, εγκεφαλική παράλυση, βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, και τις οικογένειές τους, μέσω των Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων στην ελληνική επικράτεια, έχοντας ως αποστολή της τη διεκδίκηση και προστασία των δικαιωμάτων τους.

Με το παρόν έγγραφό της, η ΠΟΣΓΚΑμεΑ, συμμεριζόμενη απολύτως και τα αιτήματα πολλών Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων ατόμων με αναπηρία, ορισμένα εξ αυτών έχουν τεθεί υπόψη σας[1], απευθύνεται σε εσάς προκειμένου να ζητήσει την εκ μέρους σας παρέμβαση για την επεξεργασία ρύθμισης που θα επιτρέψει μεγαλύτερη ευελιξία στην απαλλαγή από την υποχρεωτική στράτευση των αρρένων με αυτισμό, μέσης και χαμηλής λειτουργικότητας, όπως και των αρρένων με μέτρια, σοβαρή και βαριά νοητική υστέρηση, με ποσοστό 67% και άνω, των οποίων η αναπηρία στην ηλικία των 17 ετών και δύο κρίσεις προσδιορίζεται ισοβίως (Ε.Π.Π.Π.Α., ΚΥΑ αριθμ.80100/101202/09.12.2021, ΦΕΚ 6282 Β’), προς τον σκοπό της αποφόρτισης των ίδιων και των οικογενειών τους, όσο ενδεχομένως και των στρατολογικών υπηρεσιών.

Όπως είναι γνωστό, αρκετά χρόνια πριν, ο νομοθέτης, αναγνωρίζοντας την επίδραση της βαρύτητας των ανωτέρω κατηγοριών αναπηρίας στις απαιτήσεις της αποστολής για την οποία προορίζονται οι κατατασσόμενοι στις Ένοπλες Δυνάμεις, καθώς και τους, απότοκους της αναπηρίας, επιβαρυντικούς παράγοντες που αποτελούν αντένδειξη όχι μόνο για την καταπόνηση των στρατεύσιμων ή την πρόσβαση σε στρατιωτικά μέσα, αλλά ακόμη και για την καθ’ εαυτή ένταξη στο στράτευμα, ουσιαστικώς και ευστόχως εισήγαγε στις στρατιωτικές διατάξεις την κατάταξη των περιπτώσεων αυτών στην κατηγορία 5 σωματικής ικανότητας (Ι/5) που οδηγεί σε απαλλαγή από την υποχρέωση εκπλήρωσης της στρατιωτικής θητείας (Ν.3421/2005, ΠΔ 11/2014).

Επιπρόσθετα, για την καθ’ όλα θεμιτή αποτροπή φαινομένων καταστρατηγήσεων των απαλλαγών από τη στράτευση, εισήχθη οριζόντια, για τους καλούμενους από τα μητρώα αρρένων στρατευόμενων που αδυνατούν για λόγους υγείας να καταταγούν, η πρόβλεψη διαπίστωσης της σωματικής τους ικανότητας για τη δυνητική κατάταξη στη στρατολογική κλίμακα «Ι» ύστερα από υποβολή τεκμηριωτικών στοιχείων για την πάθησή τους και εξέταση από υγειονομική επιτροπή του τοπικά αρμόδιου φρουραρχείου ή του τοπικού συμβουλίου για όσους διαμένουν σε περιοχές όπου δεν εδρεύει φρουραρχείο (αρ.37, Ν.3421/2005).

Η αναγκαιότητα ωστόσο να επιβάλλονται δικλείδες ασφαλείας σε επαρκές επίπεδο για τη διασφάλιση της στρατολογικής ισότητας και την αποφυγή καταστρατηγήσεων των απαλλαγών, δεν αποκλείει τον προβληματισμό για το κατά πόσο η εξάρτηση της οριστικής αυτής απαλλαγής από προηγούμενη ιατρική εξέταση των καλούμενων από τα μητρώα αρρένων στρατευόμενων, για τις περιπτώσεις ατόμων με ΔΑΦ ή νοητική αναπηρία με Π.Α. 67%, και άνω, επικεντρώνεται περισσότερο σε στρατολογικές παρά σε ιατρικές προτεραιότητες, υποτιμώντας κατ’ επέκταση την ουσία υπαρκτών και ήδη πιστοποιημένων καταστάσεων.

Το αποτέλεσμα της πρακτικής που υιοθετείται, κυρίως σε περιπτώσεις βαριάς αναπηρίας, είναι μάλλον περισσότερο να επιφορτίζονται οι άρρενες αυτοί και οι οικογένειές τους με άσκοπη ταλαιπωρία, προκειμένου να υποβληθούν σε διαδικασίες υγειονομικής αξιολόγησης για τη διαπίστωση της κατάστασης υγείας τους, σε στρατιωτικές υγειονομικές επιτροπές και νοσοκομεία, παρά να αντιμετωπίζονται ουσιώδη ζητήματα, αφού η αναπηρία τους έχει ήδη οριστικά κριθεί από αρμόδιες Υγειονομικές Επιτροπές των ΚΕ.Π.Α. Από τη στιγμή δε που για τις ανωτέρω κατηγορίες αναπηρίας ούτε αμφιβολίες καταλείπονται, ούτε ελπίδες βελτίωσης, η λογική επιβεβαίωσης της βασιμότητας της ουσιαστικής επιστημονικής κρίσης άλλων υγειονομικών, πλην του στρατού, Επιτροπών, ακόμη και αν υπηρετούν διαφορετικούς σκοπούς, ενδέχεται εν τέλει να εξασθενεί την πρόθεση αρωγής του νομοθέτη στο πεδίο της προστασίας της ομάδας αυτής και της ευταξίας των μονάδων μέσω των υφιστάμενων θεσμοθετήσεων.

Στη χειρότερη των περιπτώσεων, η συνδρομή της προϋπόθεσης υγειονομικής αξιολόγησης για την κατάταξη στην κλίμακα «Ι» ενδέχεται, για τα άτομα με ΔΑΦ και νοητική αναπηρία, να εγκυμονεί και κινδύνους σε βάρος της ψυχοκοινωνικής τους κατάστασης και υγείας, λόγω των ιδιαιτεροτήτων της αναπηρίας τους (όπως, ενδεικτικά, ανεπιθύμητες αντιδράσεις ή/και παλινδρομήσεις λόγω του μεγάλου βαθμού εξάρτησης που έχουν από πρόσωπα αναφοράς, σε συνδυασμό με τις, σύμφυτες με την αναπηρία τους, δυσχέρειες στην επικοινωνία και στην προσαρμογή της συμπεριφοράς που παρουσιάζουν κ.α), ενδεχόμενο που θα μπορούσε να αποφευχθεί με την παράλειψη του συγκεκριμένου σταδίου.

Θεωρούμε, επίσης, σκόπιμο να υπενθυμίσουμε το γεγονός πως τα άτομα αυτά και οι οικογένειες που φροντίζουν τις ανάγκες τους καλούνται σε καθημερινή βάση να ανταποκριθούν σε καταστάσεις που συντρέχουν στο πρόσωπό τους από αναπάντεχα, ανυπολόγιστα και παρά τη βούλησή τους γεγονότα, των οποίων οι πηγές και τα αποτελέσματα δεν μπορούσαν να αποφευχθούν από την πλευρά τους. Συνεπώς, θεμιτό είναι, κατά την εκτίμησή μας, η αντιμετώπισή τους να απομακρύνεται από λογικές στις οποίες πρωτοστατεί η θεμελίωση της ευθύνης, περικλείοντας κατ’ επέκταση ανελαστικές προβλέψεις που βρίσκονται εκτός του πνεύματος σεβασμού και προστασίας των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους και του καλώς νοούμενου συμφέροντός τους.

Τούτων δοθέντων, η ΠΟΣΓΚΑμεΑ ζητά την επεξεργασία σχετικής ρύθμισης που θα επιτρέπει, σε άρρενες με αυτισμό, μέσης και χαμηλής λειτουργικότητας, όπως και με μέτρια, σοβαρή και βαριά νοητική υστέρηση, με ποσοστό 67% και άνω, την αυτοδίκαιη απαλλαγή από τη στράτευση, μέσω διασύνδεσης των Στρατολογικών Γραφείων με τα ΚΕ.Π.Α., ώστε οι αντίστοιχες στρατολογικές υπηρεσίες να έχουν την άμεση πρόσβαση στη σχετική πληροφόρηση, άλλως τη διασφάλιση ότι η αναπηρία και η βαρύτητά της για τους άρρενες πιστοποιείται από τις αρμόδιες Υγειονομικές Επιτροπές των Ενόπλων Δυνάμεων ανά κλάδο, οι οποίες θα έχουν την υποχρέωση να ενημερώνουν τα αντίστοιχα ΚΕ.Π.Α. ώστε οι δικαιούχοι να μην απωλέσουν τα προνοιακά τους δικαιώματα και θεσμοθετημένες παροχές.

Φρονούμε πως η προοπτική αυτή, χωρίς να υπονομεύει την εγκυρότητα της διαδικασίας απαλλαγής από τη στράτευση των αρρένων των ανωτέρω κατηγοριών αναπηρίας που εμπίπτουν στους λόγους προς τούτο, πέραν της αφαίρεσης προσκομμάτων και διακινδυνεύσεων και της διευκόλυνσης των ίδιων και των οικογενειών τους, δύναται περαιτέρω να συμβάλλει στην επιτάχυνση της διαδικασίας και στην αποφόρτιση των στρατολογικών υπηρεσιών.    

Ευελπιστώντας ότι οι ανωτέρω επισημάνσεις θα βρουν πρόσφορο έδαφος και θα τύχουν της αναγκαίας εκτίμησης, αναμένουμε τις ενέργειές σας επί του θέματος.

Με εκτίμηση,

Για την ΠΟΣΓΚΑμεΑ,  

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Ιωάννης Μοσχολιός

Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Φωτεινή Ζαφειροπούλου

Πίνακας αποδεκτών:

Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ)

Φορείς – μέλη ΠΟΣΓΚΑμεΑ