ΑΙΤΗΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΠΟΣΓΚΑμεΑ & ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΓΙΑ ΚΡΙΣΙΜΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΡΕΠΗ ΔΙΑΒΙΩΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΒΑΡΙΕΣ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ

ΠΡΟΣ:    Υπουργό Κοινωνικής Συνοχής & Οικογένειας, κα Σοφία Ζαχαράκη

Κοιν.:       (σχετ.: πίνακας αποδεκτών)

ΘΕΜΑ: «Η ΠΟΣΓΚΑμεΑ ζητά τον προγραμματισμό συνάντησης με την Υπουργό Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για την ανακίνηση του διαλόγου και των ενεργειών σε σειρά κρίσιμων ζητημάτων για την προστασία της ποιότητας ζωής και της αξιοπρεπούς διαβίωσης των ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες»  

Αξιότιμη κυρία Υπουργέ,

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρία (ΠΟΣΓΚΑμεΑ), ιδρυτικό και ενεργό μέλος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ), αποτελεί, όπως ήδη γνωρίζετε, το δευτεροβάθμιο όργανο του αναπηρικού κινήματος, που εκπροσωπεί τα άτομα με νοητική αναπηρία, αυτισμό, σύνδρομο Down, εγκεφαλική παράλυση, βαριές και πολλαπλές αναπηρίες και τις οικογένειές τους, μέσω των Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων τους στην ελληνική επικράτεια, και έχει ως αποστολή της την προστασία και προώθηση των δικαιωμάτων τους.

Με τον παρόν έγγραφό της, η ΠΟΣΓΚΑμεΑ επιθυμεί καταρχάς να επαναλάβει τις ευχές της για μία γόνιμη και παραγωγική θητεία στο ευρύ και πολυδιάστατο έργο που έχετε αναλάβει στην κατεύθυνση της προστασίας πληθυσμιακών ομάδων αυξημένης ευαλωτότητας, όπως είναι τα άτομα με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, και να διαβεβαιώσει, ταυτόχρονα, ότι τίθεται στη διάθεσή σας για κάθε πρόσθετη συμβολή και αξιοποίηση της εμπειρίας της Ομοσπονδίας μας στην πραγμάτωση πολιτικών και μέτρων που θα εξασφαλίζουν στα άτομα αυτά και τις οικογένειές τους, αξιοπρεπή διαβίωση, ενίσχυση της ποιότητας ζωής, ουσιαστική κοινωνική συμπερίληψη, ισότιμη μεταχείριση και αποδοχή χωρίς αποκλεισμούς.

Αναντίλεκτα, μια σειρά κρίσιμων ζητημάτων που αφορούν στις ανωτέρω κατηγορίες αναπηρίας που η Ομοσπονδία εκπροσωπεί και στην έμμεση προστασία των μελών των οικογενειών που έχουν στη φροντίδα τους άτομα των κατηγοριών αυτών, ρυθμιστικής αρμοδιότητας εν όλω ή εν μέρει του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής & Οικογένειας, παραμένουν, σε επίπεδο ισχύουσας νομοθεσίας ή/και πρακτικής, επιδεκτικά συμπληρώσεων, αναθεωρήσεων, βελτιώσεων, είτε, περαιτέρω, η θέση τους σε εφαρμογή ενδείκνυται να τεθεί στο επίκεντρο των προτεραιοτήτων του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργείου στο επικείμενο διάστημα.

Τούτου δοθέντος, η Ομοσπονδία μας ζητά τον προγραμματισμό άμεσης συνάντησης με αντιπροσωπεία της, με σκοπό τη διεξοδικότερη τοποθέτησή μας επί των ενδεικτικών, όχι όμως εξαντλητικών, κατηγοριών και επιμέρους θεμάτων που ακολούθως παρατίθενται, καθώς και την από κοινού επεξεργασία και εξεύρεση επαρκών λύσεων για την ταχεία και πρόσφορη διευθέτησή τους.

Ειδικότερα:     

Αποϊδρυματοποίηση, Πρόληψη Ιδρυματισμού, Υποστήριξη Οικογενειών και Δομές Κοινωνικών Υπηρεσιών σε άτομα με αναπηρία

Στην κατεύθυνση της υποστήριξης της αξιοπρεπούς διαβίωσης των ατόμων των κατηγοριών αναπηρίας που εκπροσωπεί η Ομοσπονδία εντός του κοινωνικού ιστού και της πρόληψης της ανάγκης ιδρυματικής φροντίδας, οι προτεραιότητες ενδείκνυται να προσανατολιστούν:

- στη στήριξη του πλέγματος της κοινωνικής υποστήριξης των ατόμων με βαριές αναπηρίες στην κοινότητα, μέσω της ίδρυσης και λειτουργίας νέων ΣΥΔ, ΚΔΑΠ ΑμεΑ, Κ.Δ.-Η.Φ. και λοιπών δομών ενταξιακού χαρακτήρα, και στη διασφάλιση της εύρυθμης και βιώσιμης λειτουργίας του συνόλου των δομών αυτών, περιλαμβανομένης στη συγκεκριμένη κατεύθυνση και της επαναδιαπραγμάτευσης του ύψους των αποζημιώσεων (δικαιούμενα νοσήλια - τροφεία, μοναδιαία κόστη παροχής υπηρεσιών, αξίες τοποθέτησης κ.τ.ό), όπως αντιστοιχούν στις υπηρεσίες τους, κατά περίπτωση πλαισίου ένταξης, ή/και στη βαρύτητα και το ηλικιακό εύρος των κατηγοριών αναπηρίας που εξυπηρετούν, δεδομένου ότι όσο τα μεγέθη τους αυξάνουν, αντίστοιχες επιδράσεις ασκούνται εν πολλοίς και στο πραγματικό κόστος της παροχής των κοινωνικών υπηρεσιών προς τα άτομα με αναπηρία.

Σε ό,τι ειδικότερα αφορά το πεδίο / θεσμό της υποστηριζόμενης διαβίωσης των ατόμων με αναπηρίες στην κοινότητα, προκειμένου να αποτραπεί ο ιδρυματισμός, να εξαλειφθεί η ανάγκη ιδρυματικής φροντίδας και να τελεσφορήσει πρόσφορα η σκοπούμενη εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για την Αποϊδρυματοποίηση, η ενίσχυση του προνοιακού χάρτη στη χώρα με τη διεύρυνση των Σ.Υ.Δ. δέον είναι να υποστηριχθεί περαιτέρω, με παρεμβάσεις ή/και τροποποιήσεις, όπου κρίνεται απαραίτητο, στο υφιστάμενο πλαίσιο, ικανές να παράσχουν διευκολύνσεις ή/και κίνητρα για την ανάπτυξη νέων Στεγών.         

- στην κάλυψη του κενού που εντοπίζεται στο πεδίο της θεσμοθέτησης/δημιουργίας δομών/υπηρεσιών βραχείας φιλοξενίας και παραμονής παιδιών και ατόμων με αναπηρία, για την ουσιαστική υποστήριξη των οικογενειών τους ένεκα έκτακτων και περιστασιακών λόγων και αναγκών

- στην άρση των περιορισμών πρόσβασης στις υπηρεσίες διημέρευσης ημερήσιας φροντίδας από τα άτομα με βαριές αναπηρίες, τα οποία διαμένουν σε κλειστές δομές περίθαλψης και οικοτροφεία

- στην επιτάχυνση της εξειδίκευσης και θέσης σε εφαρμογή του θεσμοθετημένου Πιλοτικού Προγράμματος για την Πρώιμη Παρέμβαση (άρθρα 51 & 52 ν.4997/2022) και στην αξιοποίηση στη συγκεκριμένη κατεύθυνση, μεταξύ άλλων, της συνεισφοράς των γονεϊκών σωματείων ατόμων με αναπηρία που διαθέτουν ήδη πολυετή εμπειρία στην παροχή ολοκληρωμένων προγραμμάτων παρέμβασης στην πρώιμη παιδική ηλικία

- στην ταχεία επεξεργασία - έκδοση – εξειδίκευση του δευτερογενούς ρυθμιστικού πλαισίου που είναι απαραίτητο για την απόδοση των νοσηλίων – τροφείων αναφορικά με τα άτομα με αναπηρία που στερούνται ασφαλιστικής ικανότητας και διαβιούν σε Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης (Σ.Υ.Δ.), από τη στιγμή που η πρότερη εφαρμοζόμενη διαδικασία μέσω του ΟΠΕΚΑ (Φ.Ε.Κ. 2363/τ.Β’/16.06.2020), αρχής γενομένης από την ψήφιση του ν.4931/2022 προσκρούει στις διατυπώσεις του άρθρου 65 του εφεξής ισχύοντος νόμου, καθιστώντας πολύμηνα απαγορευτική και μη επιτεύξιμη την καταβολή τους στους δικαιούχους φορείς κοινωνικής φροντίδας, παρά το γεγονός ότι οι σχετικές υπηρεσίες συνεχίζουν να παρέχονται αδιάλειπτα στο μεσοδιάστημα αυτό

- στην ανακίνηση του ζητήματος της επίσπευσης των ενεργειών για τη μετάβαση στη διαδικασία χορήγησης αποζημίωσης των Κ.Δ.-Η.Φ. που παρέχουν υποστηρικτικές υπηρεσίες σε άτομα με αναπηρία, μέσω της συμβασιοποίησής τους με τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ., κατ’ εφαρμογή των προβλέψεων της ΚΥΑ Οικονομικών, Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων και Υγείας, αριθμ.Δ12γ/ΓΠ49481/16.05.2023, Φ.Ε.Κ. 3290 Β’ 

- στην ταχεία, αποτελεσματική και πρόσφορη εφαρμογή των διαδικασιών στον τομέα των υιοθεσιών και των αναδοχών ανηλίκων με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένης της επαγγελματικής αναδοχής, που υποστηρίζουν την οικογενειακή ζωή και προλαμβάνουν την τοποθέτησή τους σε περιβάλλοντα εναλλακτικής φροντίδας, με γνώμονα τα δικαιώματα, το βέλτιστο συμφέρον τους, και αποτρέποντας την εμπειρία με τα αρνητικά και συχνά μη αναστρέψιμα επακόλουθα της ιδρυματικής φροντίδας

- στη θεσμοθέτηση κοινών ρυθμιστικών πλαισίων λειτουργίας, αλλά και εποπτείας και ελέγχου, για το σύνολο των δομών που φιλοξενούν και εξυπηρετούν τα άτομα με αναπηρία, δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, ώστε να μπορεί στην καθολικότητά τους να αποτιμάται η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών τους και η χρηστή αξιοποίηση των κονδυλίων που διατίθενται από την πολιτεία.

Προσέτι, μέχρι την ολοκλήρωση της κοινά σκοπούμενης αποϊδρυματοποίησης, και δεδομένου του μακρύ ορίζοντα για την επίτευξή της, παραμένει σταθερή αναγκαιότητα η στόχευση για:

- την επικαιροποίηση ή/και την εκπόνηση ξεκάθαρου θεσμικού πλαισίου προδιαγραφών για τη λειτουργία Οικοτροφείων, ΝΠΙΔ, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, ή/και την ενίσχυση του μεγέθους των θεσπισμένων νοσηλίων – τροφείων για τις περιπτώσεις αυτές, προκειμένου να ανέλθει τουλάχιστον στο ύψος του νοσηλίου της Α’ θέσης ιδιωτικών κλινικών.

Περαιτέρω, με την οδυνηρή για τη χώρα δοκιμασία των καταστροφικών πυρκαγιών του τελευταίου διαστήματος που πλήττουν/έπληξαν σημαντικό μέρος της επικράτειας, εκτιμούμε δυστυχώς ότι διατηρεί βαρύτητα και η υπενθύμιση πως παραμένουν ακόμη σε εκκρεμότητα εξειδικεύσεις ρυθμίσεων που θεσπίστηκαν ένεκα εξαιρετικών περιστάσεων και έκτακτων συμβάντων, όπως λ.χ. η εξειδίκευση της παραγράφου 3 του άρθρου 57 του ν.4997/2022 («Αρμοδιότητα για διακοπή λειτουργίας δομών κοινωνικής φροντίδας λόγω έκτακτων περιπτώσεων και χρηματοδότηση σε περίπτωση επιβεβλημένης διακοπής λειτουργίας»), και δη του καθορισμού του ύψους της χρηματοδότησης των δομών στις οποίες η ρύθμιση αναφέρεται και της διαδικασίας απόδοσής της.   

Εργασία, ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά θέματα

Στο πεδίο των συντάξεων των ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, θεωρείται απαραίτητη, η επανεκκίνηση του διαλόγου και η λήψη πρόσθετων πρωτοβουλιών για:  

- την περαιτέρω αποσύνδεση των προνοιακών επιδομάτων από τις συντάξεις, με την κατάργηση και των διατάξεων που επιφέρουν διακοπή του προνοιακού επιδόματος των ατόμων με βαριά αναπηρία όταν τους χορηγείται σύνταξη του/της θανόντος/ούσας γονέα τους

Προσέτι, σε ό,τι αφορά το πεδίο της εργασιακής ένταξης των ατόμων με βαριά αναπηρία, ενδείκνυται:

- η επιτάχυνση της εξειδίκευσης της εφαρμογής του ήδη εισαχθέντος στην έννομη τάξη (άρθρο 70 ν.4997/2022) Πιλοτικού Προγράμματος για την υποστηριζόμενη απασχόληση προσώπων στη ΔΑΦ (καθώς και η διάθεση πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό για την εφαρμογή αντίστοιχων πιλοτικών προγραμμάτων, με ωφελούμενους/ες της εκάστοτε κατηγορίας αναπηρίας: νοητική, σύνδρομο Down, εγκεφαλική παράλυση, βαριές και πολλαπλές αναπηρίες)  

- η αξιοποίηση της εμπειρίας των γονεϊκών συλλόγων των ατόμων με βαριές αναπηρίες στην υποστήριξη και προώθηση της απασχόλησης και απασχολησιμότητας των ατόμων αυτών, καθώς και η περαιτέρω στήριξή τους στην κατεύθυνση αυτή, με τη δυνατότητα να μετέχουν σε προγράμματα επιχορήγησης εργοδοτών για την απασχόληση ανέργων

Κατασκηνωτικό Πρόγραμμα για Άτομα με Αναπηρίες – Κ.Π. ΑμεΑ (μέρος του ευρύτερου Κρατικού Κατασκηνωτικού Προγράμματος) *

Η ανάπτυξη, εξέλιξη και βελτίωση του κατασκηνωτικού θεσμού για τα άτομα με αναπηρία στη χώρα επιβάλλει τη συστηματική κατανόηση των σύγχρονων αναγκών τους και στο πλαίσιο αυτό καθίσταται αναγκαίος ο περαιτέρω εκσυγχρονισμός και αναβάθμιση (επιχειρησιακή, λειτουργική, ποιοτική) του Προγράμματος, μέσω, ενδεικτικά και όχι περιοριστικά:

- αξιοποίησης υφιστάμενων ή/και δυνητικών χρηματοδοτικών πηγών (λ.χ. πόροι του ΕΣΠΑ στο πλαίσιο των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων χωροθέτησης των κατά περίπτωση δήμων) για την αναβάθμιση των κατασκηνωτικών χώρων (βελτιώσεις υποδομών, προσβασιμότητας για άτομα με αναπηρία, λοιπών εγκαταστάσεων και προγραμμάτων ψυχαγωγίας, άθλησης και δραστηριοτήτων, υπηρεσιών φιλοξενίας και διαμονής κ.λπ) ή/και σχεδιασμού επένδυσης για τη συνολική αναβάθμιση των κατασκηνωτικών χώρων και την ανάδειξή τους ως πρότυπων για τις ανάγκες του πληθυσμού - ατόμων με αναπηρία που φιλοξενούν, συμπεριλαμβανομένης της προοπτικής διεύρυνσης των χρόνων αξιοποίησής τους

- ενίσχυσης του επαγγελματισμού των ανθρώπινων πόρων, πρωτίστως του συνοδευτικού προσωπικού των κατασκηνωτών/τριών με αναπηρία, για τη βελτίωση των εγγυήσεων και της ποιότητας των κατασκηνωτικών υπηρεσιών, με τη συμμετοχή τους σε εκπαιδευτικές δράσεις που οδηγούν στην πιστοποίηση της επάρκειας των γνώσεων και δεξιοτήτων τους ως προς την άσκηση του ρόλου τους ή/και τη δημιουργία σχετικού μητρώου από το οποίο θα αντλούνται οι συγκεκριμένοι συντελεστές του Προγράμματος, διασφαλίζοντας ότι πληρούνται βασικά κριτήρια και προϋποθέσεις ως προς την επιλεξιμότητα και την επιλογή τους

- μεγαλύτερης εστίασης σε περισσότερο εξειδικευμένες υπηρεσίες, σχεδιασμένες και προσαρμοσμένες στη φύση των αναγκών και των δυνατοτήτων των φιλοξενούμενων με αναπηρία στις κατασκηνώσεις, όπως και σε ειδικές προβλέψεις και μέριμνες που πρέπει να ληφθούν ώστε κανένα άτομο με αναπηρία να μην εξαιρείται της κατασκηνωτικής εμπειρίας, ανεξαρτήτως κατηγορίας, αναγκών ή/και ηλικιακού εύρους στο οποίο εντάσσεται

- σταδιακής απομάκρυνσης από τις διαχωριστικές γραμμές που ο κατασκηνωτικός θεσμός για τα άτομα με αναπηρία – παρότι δεν αποκλείει το μεγαλύτερο μέρος των ατόμων αυτών από τα οφέλη του - προκρίνει έναντι του πληθυσμού χωρίς αναπηρία, με τη σταδιακή προώθηση ενός πιο συμπεριληπτικού προσανατολισμού μικτών προγραμμάτων και ευέλικτων εκφάνσεων στις κατασκηνώσεις του Κρατικού Προγράμματος, που θα κραταιώνουν τη συνύπαρξη, την ενεργητικότητα, την κοινωνική διάδραση και την αλληλεγγύη των συμμετεχόντων/ουσών, με και χωρίς αναπηρία

- περαιτέρω βελτιστοποίησης ή/και επαναδιαπραγμάτευσης του χρόνου έκδοσης των σχετικών με την υλοποίηση του ετήσιου Κατασκηνωτικού Προγράμματος για Άτομα με Αναπηρίες Υπουργικών Αποφάσεων και εγκυκλίων εγγράφων, περιλαμβανομένης και της εξέτασης της δυνατότητας χρηματοδότησης των Δήμων ή/και της Ομοσπονδίας τουλάχιστον 4 – 6 μήνες πριν την έναρξη του Προγράμματος, ούτως ώστε να υπάρχει η δυνατότητα ορθού και έγκαιρου προγραμματισμού (πρόσληψη προσωπικού, διαγωνισμοί προμηθειών, έλεγχος και συντήρηση εγκαταστάσεων κ.τ.ό.)      

- εξέτασης των περιθωρίων επαναπροσανατολισμού του Προγράμματος στους ουσιαστικούς ρόλους και ευθύνες που τα εμπλεκόμενα μέρη στην οργάνωση, υλοποίηση, παρακολούθηση και εποπτεία του (Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής, Δήμοι, Περιφέρειες, ΠΟΣΓΚΑμεΑ) καλούνται να διαδραματίσουν και που θεσμικά τους αναλογούν, στο πλαίσιο μιας Υπηρεσίας Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος, και δη της εξυπηρέτησης της κοινωνικής ανάγκης της κοινωνικής ένταξης των ατόμων με αναπηρία μέσω μιας ζωτικής σημασίας κρατικής μέριμνας για την υλοποίηση του καθ’ αυτού δικαιώματός τους στην αναψυχή και την ψυχαγωγία.

* ως αντικείμενο της αιτούμενης ή άλλης μελλοντικής συνάντησης, προσανατολισμένης αποκλειστικά στα ζητούμενα της ανάθεσης, οργάνωσης και υλοποίησης του Κ.Π. ΑμεΑ  

 Κυρία Υπουργέ,

Αναμένοντας τη θετική σας ανταπόκριση στο αίτημά μας και την ενημέρωση της Ομοσπονδίας μας για τον ορισμό της ημερομηνίας και ώρας συνάντησης αντιπροσωπείας της μαζί σας, σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων και παραμένουμε στη διάθεσή σας για κάθε περαιτέρω επικοινωνία και συνεργασία.

Με εκτίμηση,

Για την ΠΟΣΓΚΑμεΑ,

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Ιωάννης Μοσχολιός

Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Φωτεινή Ζαφειροπούλου

Πίνακας αποδεκτών:

- Γενικός Γραμματέας Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας, κ. Πρόδρομος Πύρρος

- Γενική Γραμματέας Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής, κα Μαρίνα Στέφου

- Πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ), κ. Ιωάννης Βαρδακαστάνης