ΖΗΤΟΥΝΤΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠ.ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΠΟΥ ΑΠΟΡΡΕΟΥΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΝΠΙΔ, ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚ.ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΠΟΥ ΠΑΡΕΧΟΥΝ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΟΙΝ.ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΣΕ ΑμεΑ
ΠΡΟΣ: Υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Δρ. Δ.-Μ. Μιχαηλίδου
ΚΟΙΝ: (πίνακας αποδεκτών)
ΘΕΜΑ: «‘Ομιχλώδης’ η μελλοντική πορεία και επισφαλής η συνέχιση του έργου πληθώρας Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, πιστοποιημένων στην παροχή υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας στα άτομα με αναπηρία, από την προβλεπόμενη διαδικασία για την επιχορήγησή τους, μέσω των Περιφερειών – Η ΠΟΣΓΚΑμεΑ ζητά διορθωτικές ενέργειες και πρωτοβουλίες από το Υπουργείο Εργασίας για τη διασφάλιση της επιβίωσής τους»
Αξιότιμη κυρία Υφυπουργέ,
Ασταθής και αβέβαιη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η βιωσιμότητα πολλών Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που παρέχουν υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας σε άτομα με αναπηρία, συνεπώς, επισφαλής η παροχή των υπηρεσιών τους προς τα άτομα αυτά, με τις προβλέψεις που τίθενται εφεξής για την επιχορήγησή τους, μέσω των Περιφερειών από πιστώσεις του προϋπολογισμού εξόδων του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (Υ.Α. αριθμ.23443/26.04.2021, Φ.Ε.Κ. 1766 Β’), να καθορίζουν, εν πολλοίς, τη μελλοντική τους πορεία.
Η παρούσα επιστολή αφορμάται από τις διατυπώσεις της παραγράφου 2, εδ. ε) του άρθρου 3 της προκείμενης Υ.Α., όπου καταλεπτώς αναφέρεται πως οι φορείς αυτοί υποβάλλουν για την επιχορήγησή τους στην οικεία Περιφέρεια «ε. Απολογισμό της συνολικής οικονομικής τους δραστηριότητας για το προηγούμενο οικονομικό έτος. Από το 2022 και εφεξής και εφόσον το αιτούμενο ποσό επιχορήγησης υπερβαίνει το ποσό των οκτώ χιλιάδων ευρώ (8.000 €), ο Απολογισμός συνοδεύεται από Έκθεση Ανεξάρτητου Ορκωτού Ελεγκτή, στην οποία βεβαιώνεται το εύλογο της κατάρτισης και παρουσίασης από κάθε ουσιώδη άποψη της χρηματοοικονομικής θέσης του φορέα».
Είναι απολύτως σαφές ότι η εισαγωγή της ανωτέρω υποχρέωσης στη διαδικασία επιχορήγησης προωθεί αναθεωρήσεις παγιωμένων πρακτικών που προλειαίνουν το έδαφος για μεγαλύτερη διαφάνεια και καίριες αλλαγές στο πώς θα αντιμετωπίζονται οι επιχορηγήσεις στο μέλλον[1]. Ο προβληματισμός, ωστόσο, που τίθεται είναι γιατί επιλέγεται μία σκλήρυνση (;) στάσης, σε μια περίοδο κρίσης, υγειονομικής και οικονομικής, όπου η πλειοψηφία των φορέων αυτών αντιμετωπίζει ήδη σοβαρά προβλήματα ρευστότητας και βιωσιμότητας για να ανταποκριθεί, μεταξύ άλλων, και στις απαιτήσεις των μέτρων για την πανδημία, και πού εν τέλει θα οδηγηθούμε από αυτήν.
Δεν μπορούμε, επί παραδείγματι, να προσπεράσουμε το γεγονός ότι, το επόμενο διάστημα μάλλον διαγράφεται ως ‘ομιχλώδες’ για τους φορείς εκείνους, των οποίων οι ανάγκες και τα συναφή αιτήματα επιχορήγησης θα εκκινήσουν από τα €8.001 (!) κατ’ έτος (συνεπώς, οι προϋπολογισθείσες δαπάνες τους ανέρχονται σε €24.002 (!), τηρουμένης της ανώτατης αναλογίας του 1/3 του προϋπολογισμού τους, κατ’ άρθρο 2, παράγραφος γ] της Υ.Α.). Όπως αντιλαμβάνεστε, διατηρουμένων των προβλέψεων αυτών, πληθώρα φορέων αναμένεται να περιέλθουν σε εξαιρετικά μειονεκτική θέση, αδυνατώντας να επιβαρυνθούν με τα διόλου ευκαταφρόνητα ποσά, με τα οποία ως γνωστόν κοστολογούνται οι ελεγκτικές υπηρεσίες - δυνάμενα να αγγίξουν και το ήμισυ της εγκεκριμένης επιχορήγησης (!) - για επιχορηγήσεις που το ύψος τους ενδεχομένως να μην καθιστά τόσο απαραίτητη τέτοια έκταση ελέγχων. Κατά συνέπεια, οι προσδοκίες πρόσβασής τους στη μοναδική, ίσως, πηγή στήριξης για αυτούς, εφεξής καταρρίπτονται.
Η θέση της ΠΟΣΓΚΑμεΑ για την ενίσχυση της διαφάνειας και τη θεσμοθέτηση αποτελεσματικού πλαισίου, με σαφή και συγκεκριμένα κριτήρια στις επιχορηγήσεις των φορέων αυτών είναι πάγια και, προς αυτή την κατεύθυνση, η Ομοσπονδία έχει επανειλημμένα προβεί σε προτάσεις και υποστηρίξει πρωτοβουλίες της ελληνικής πολιτείας που κατατείνουν στην πλήρη διαφάνεια της λειτουργίας των μελών της. Ήδη, από σημαντικό μέρος των γονεϊκών συλλόγων – φορέων, στη βάση του εύρους των δυνατοτήτων και εργασιών τους, έχει υιοθετηθεί η διαδικασία πιστοποίησης των δαπανών και της οικονομικής τους δραστηριότητας από ανεξάρτητους ορκωτούς ελεγκτές.
Όμως, εξίσου πάγια και σαφής είναι η θέση ότι το πλαίσιο αυτό θα πρέπει να λειτουργεί με τρόπο εφικτό και αποτελεσματικό, σεβόμενο τις ιδιαιτερότητες της οργάνωσης, τις δυνατότητες και τις συνθήκες λειτουργίας των Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, πιστοποιημένων στην παροχή υπηρεσιών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας κοινωνικής φροντίδας σε άτομα με αναπηρία.
Και στην περίπτωση αυτή, πρόκειται για πλήθος φορέων που, εδώ και δεκαετίες, λειτουργούν στη συντριπτική τους πλειοψηφία από γονεϊκούς συλλόγους ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, καλύπτοντας τη διαχρονική αδυναμία της ελληνικής πολιτείας να υποστηρίξει κατάλληλα τα άτομα αυτά και τις οικογένειές τους και που, τα τελευταία χρόνια, έχουν ουκ ολίγες φορές βρεθεί αντιμέτωποι με υποχρηματοδοτήσεις, περικοπές και καθυστερήσεις στην καταβολή εγκεκριμένων ποσών για την επιχορήγησή τους.
Πρόκειται για φορείς που, με δεδομένες τις ανελαστικές λειτουργικές ανάγκες τους, λόγω της ιδιαίτερης φύσης του έργου που παράγουν και της μη κερδοσκοπικής τους υπόστασης, θα κινδυνεύσουν για μια ακόμη φορά με άρση της λειτουργίας τους, η οποία θα έχει ως αποτέλεσμα τη στέρηση από πλήθος ατόμων με νοητική αναπηρία, αυτισμό, σύνδρομο down, εγκεφαλική παράλυση, βαριές και πολλαπλές αναπηρίες των υποστηρικτικών υπηρεσιών που έχουν τόσο πολύ ανάγκη, αλλά και την απαξίωση μιας ιδιαίτερα σημαντικής συνεισφοράς στην αξιοπρεπή διαβίωση στην κοινότητα των ατόμων αυτών, που όλα αυτά τα χρόνια προηγήθηκε.
Καταληκτικά, η διατήρηση της υποχρέωσης ελέγχου των οικονομικών καταστάσεων από ανεξάρτητους ορκωτούς ελεγκτές για την πρόσβαση στις χαμηλού ύψους αλλά απολύτως αναγκαίες επιχορηγήσεις για τη λειτουργία των φορέων αυτών, μάλλον ακολουθεί την προκρούστεια λογική και, κατά την εκτίμησή μας, δεν είναι θεμιτή. Το ορατό αποτέλεσμά της είναι να οδηγήσει απλώς σε ηγεμονία των εύρωστων φορέων ή, στην καλύτερη των περιπτώσεων, να βαθύνει το χάσμα με αυτούς, ωθώντας στο περιθώριο τα Ν.Π.Ι.Δ. που αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στην υποχρέωση. Με τη σειρά του, το γεγονός, προφανώς, θα προκαλέσει σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα, αφού θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στη συρρίκνωση του προνοιακού χάρτη της χώρας, με άμεσα θύματα της κατάστασης αυτής, τα άτομα με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες.
Κυρία Υφυπουργέ,
Προς αποφυγή παρερμηνειών, οι ανωτέρω επισημάνσεις δεν αποσκοπούν στην εξαίρεση των πιστοποιημένων στην παροχή υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας σε άτομα με αναπηρία, Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, από τον έλεγχο και τη διαφάνεια στα οικονομικά στοιχεία τους και στον τρόπο λειτουργίας τους. Σκοπεί στο να αποτρέψει μια καθ’ όλα θεμιτή στόχευση, από το να προκαλέσει περισσότερα προβλήματα από εκείνα που επιχειρεί να λύσει.
Δεδομένης της φύσης της δραστηριότητας των φορέων αυτών, αλλά και των συνθηκών στις οποίες καλούνται να παράξουν το πολύτιμο έργο τους, φρονούμε ότι θα αρκούσε η ανάρτηση των απολογιστικών στοιχείων των δαπανών τους στο Μητρώο Επιχορηγούμενων Φορέων του Προγράμματος «Διαύγεια», όπως προβλέπεται.
Στην περίπτωση, ωστόσο, που η πολιτεία εμείνει στην άποψή της για την εν λόγω υποχρέωση, και προκειμένου τα επόμενα χρόνια να μην γίνουν χρόνια αγώνα επιβίωσης για σημαντικό μέρος των φορέων αυτών (των ‘μικρών’ και ‘μεσαίων’ κουκίδων του προνοιακού χάρτη της χώρας), από μια ακόμη αιφνίδια και ενδεχομένως άνευ προστιθέμενης αξίας επιβάρυνσή τους, η ΠΟΣΓΚΑμεΑ απευθύνει έκκληση για την επανεξέτασή της ή/και την αναθεώρηση της βάσης εφαρμογής της.
Ως εκ τούτου, προτείνουμε η συνοδευτική, επί του απολογισμού, έκθεση από ανεξάρτητο ορκωτό ελεγκτή, να προβλέπεται για επιχορηγήσεις ύψους €50.000,00 και άνω (τόσο για τις επιχορηγήσεις από τις Περιφέρειες, όσο και για εκείνες από τα καθαρά έσοδα του Ειδικού Κρατικού Λαχείου Κοινωνικής Αντίληψης) ώστε να εξασφαλιστεί η ρευστότητα που έχουν τόσο ανάγκη οι φορείς αυτοί για την κάλυψη των λειτουργικών τους εξόδων και να δημιουργηθεί το απαραίτητο δίχτυ προστασίας για τη συνέχιση της λειτουργίας τους και τη βιωσιμότητά τους.
Κυρία Υφυπουργέ,
Στις δεκαετίες που μεσολάβησαν, σωρεύτηκε πολλή γνώση και εμπειρία από τη δράση των γονεϊκών συλλόγων, η οποία αποτέλεσε ανέλπιστη στήριξη και δικαίωση για την ‘επένδυση στην ανθρώπινη συναλλαγή’ με τα παιδιά μας, άτομα με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες και την προστασία των δικαιωμάτων τους, που γιατρεύει πληγές και ανοίγει νέους ορίζοντες για τα άτομα με αναπηρία και τις οικογένειές μας.
Ας μην επιτρέψουμε σε άκαμπτες λογικές να αγνοήσουν τη συνεισφορά αυτή και ας μην διακινδυνεύσουμε ένα κλείσιμο κεφαλαίου για τους φορείς αυτούς με τίτλο: «Το Αδιέξοδο».
Προσδοκώντας ότι οι επισημάνσεις μας θα βρουν πρόσφορο έδαφος και θα τύχουν της προσοχής σας, αναμένουμε την ενημέρωση της Ομοσπονδίας μας για τις ενέργειες στις οποίες προτίθεστε να προβείτε επί του θέματος.
Με εκτίμηση,
Για την ΠΟΣΓΚΑμεΑ,
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Ιωάννης Μοσχολιός
Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Φωτεινή Ζαφειροπούλου
Πίνακας αποδεκτών:
- Γεν. Γραμματέας Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας, κ. Γ.Σταμάτης
- ΕΣΑμεΑ
- Φορείς – Μέλη ΠΟΣΓΚΑμεΑ
[1] Αξίζει να σημειωθεί ότι παρόμοια πρόβλεψη διακρίνεται και στην Κ.Υ.Α. επιχορήγησης από τα καθαρά έσοδα του Ειδικού Κρατικού Λαχείου Κοινωνικής Αντίληψης, των Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που υλοποιούν κοινωνικές πολιτικές, για την αντιμετώπιση λειτουργικών αναγκών (αριθμ. Δ14/οικ.44386/29.06.2021, Φ.Ε.Κ. 2981 Β’).
777