ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ Η ΑΜΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΡΚΗΣ ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ ΤΩΝ ΕΝΤΑΞΙΑΚΩΝ ΘΕΣΜΩΝ & Η ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΟΥ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΥ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΟΤΙΜΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Προς: Υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, κα Σ.Ζαχαράκη

Κοιν.: (σχετ. πίνακας αποδεκτών)

ΘΕΜΑ: «Επείγουσα προτεραιότητα η άμεση και επαρκής στελέχωση των ενταξιακών θεσμών της εκπαίδευσης και η διασφάλιση του απαραίτητου εξειδικευμένου προσωπικού για την άρση των αποκλεισμών των μαθητών/τριών με αναπηρία από τις εκπαιδευτικές διαδικασίες»

Αξιότιμη κυρία Υπουργέ,

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρία (ΠΟΣΓΚΑμεΑ), ιδρυτικό και ενεργό μέλος της ΕΣΑμεΑ, αποτελεί το δευτεροβάθμιο όργανο του αναπηρικού κινήματος, που εκπροσωπεί τα άτομα με νοητική αναπηρία, αυτισμό, σύνδρομο Down, εγκεφαλική παράλυση, βαριές και πολλαπλές αναπηρίες και τα ανήλικα άτομα με κάθε μορφής αναπηρία και τις οικογένειές τους, μέσω των 200 και πλέον Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων που έχουν δημιουργηθεί σε πανελλαδικό επίπεδο, από χιλιάδες μέλη οικογενειών ατόμων με τις προαναφερθείσες αναπηρίες, και έχει ως κύρια αποστολή της τη διεκδίκηση και προστασία των δικαιωμάτων τους.

Με τις ιδιότητές της αυτές, η Ομοσπονδία μας απευθύνεται εκ νέου στο καθ’ ύλην αρμόδιο Υπουργείο Παιδείας, όπως είχε πράξει ήδη από τον Μάιο, για να μεταφέρει την έντονη αγωνία εκατοντάδων γονέων και κηδεμόνων μαθητών/τριών με αναπηρία σχετικά με τα εμπόδια που εξακολουθούν να θέτουν σε δοκιμασία το δικαίωμα των μαθητών/τριών αυτών στην ισότιμη εκπαίδευση. Τότε, είχαμε επισημάνει εγκαίρως τις σοβαρές ελλείψεις στη στελέχωση της Παράλληλης Στήριξης και την ανάγκη άμεσης ενίσχυσης των ενταξιακών θεσμών, προκειμένου να αποφευχθεί η επανάληψη των χρόνιων δυσχερειών και όχι σπάνια αποκλεισμών των μαθητών/τριών με αναπηρία από τις εκπαιδευτικές διαδικασίες.

Δυστυχώς, η ανησυχητική εικόνα που παρουσιάζει ήδη από την έναρξή της η νέα σχολική χρονιά 2025–2026 επιβεβαιώνει τους φόβους και τις ανησυχίες των οικογενειών: τα ίδια προβλήματα βρίσκονται ξανά μπροστά μας, με σοβαρές επιπτώσεις στη φοίτηση και στη στήριξη των μαθητών/τριών με αναπηρία ή/και ε.ε.α. σε πλήθος σχολικών μονάδων της χώρας.

Παρά τις μέχρι σήμερα ενέργειες του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α. και τις δημόσιες διαβεβαιώσεις σας – μεταξύ των οποίων και η θεμιτή δρομολόγηση μόνιμων διορισμών στην ειδική αγωγή, που αποτελεί πάγιο και διαχρονικό αίτημα των γονέων των μαθητών/τριών με αναπηρία και της εκπαιδευτικής κοινότητας, καθώς και οι επακόλουθες προσλήψεις αναπληρωτών, έστω και μειωμένες συγκριτικά με προηγούμενα χρόνια λόγω των διορισμών – εξακολουθούν να επαναλαμβάνονται οι σημαντικές ελλείψεις στον τομέα της ειδικής και ενταξιακής αγωγής, με σοβαρές επιπτώσεις στην καθημερινότητα και στο δικαίωμα ισότιμης εκπαίδευσης των μαθητών/τριών με αναπηρία.

Όπως προκύπτει από την επικοινωνία μας με συλλόγους γονέων ειδικών σχολείων και γονείς και κηδεμόνες ατόμων με αναπηρία, χαρακτηριστικό της κατάστασης είναι ότι σε πολλά σχολεία ανά την επικράτεια, ενώ υπάρχουν δεκάδες εγκεκριμένες γνωματεύσεις ΚΕΔΑΣΥ για Παράλληλη Στήριξη, η κάλυψη γίνεται με περιορισμένο αριθμό εκπαιδευτικών, σαφώς κατώτερο των πραγματικών αναγκών. Ενδεικτικά και μόνο, στο 2ο Δημοτικό Σχολείο Καισαριανής, από τις 24 εγκεκριμένες αιτήσεις, που υπαγορεύουν τοποθέτηση τουλάχιστον 12 εκπαιδευτικών Π.Σ., έχουν τοποθετηθεί μόλις 6, γεγονός που αναδεικνύει με σαφήνεια την έκταση και τον γενικευμένο χαρακτήρα του προβλήματος.

Με την έναρξη της σχολικής χρονιάς εντοπίζονται επίσης περιπτώσεις όπου μαθητές/τριες με αναπηρία ή/και με σοβαρά προβλήματα υγείας παραμένουν χωρίς την αναγκαία στήριξη από Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό (ΕΒΠ) και Σχολικούς Νοσηλευτές, με αποτέλεσμα την ουσιαστική παρεμπόδιση της φοίτησής τους ή/και την παραμονή τους στις οικίες τους, σε αναμονή της β’ φάσης πρόσληψης αναπληρωτών.

Παράλληλα, καταγράφονται περιστατικά όπου μαθητές που δικαιούνται κατ’ οίκον διδασκαλία δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν εγκαίρως ή/και επαρκώς, λόγω έλλειψης διαθέσιμου προσωπικού, καθώς και περιπτώσεις νηπίων που αντί για την προβλεπόμενη Παράλληλη Στήριξη οδηγούνται αθέμιτα σε Τμήματα Ένταξης, παρότι πρόκειται για διαφορετικού τύπου θεσμό, που υπηρετεί διαφορετικό είδος και βαθμό αναγκών, όχι σπάνια σε διαφορετικό χωρικό πλαίσιο και χρονικό εύρος.

Τα παραπάνω προφανή προβλήματα, μόνο ως καινοφανή δεν μπορούν να θεωρηθούν. Αντίθετα, έρχονται απλώς να επιβεβαιώσουν τα διαχρονικά, διαπιστωμένα και εμπεδωμένα προβλήματα και ελλείμματα στην εκπαίδευση των μαθητών/τριών με αναπηρία, τα οποία συστηματικά επισημαίνονται από την Ομοσπονδία μας, και κάθε έτος επανέρχονται με δριμύτητα:

• σοβαρή ανεπάρκεια πόρων για την Παράλληλη Στήριξη, που οδηγεί σε ανεπαρκή κάλυψη ή και σε αποκλεισμό μαθητών/τριών με διαπιστωμένες ανάγκες υποστήριξης,
• καθυστερημένη έναρξη του σχολικού έτους για τους/τις μαθητές/τριες με αναπηρία, έναντι των συνομήλικών τους,
• ελλιπής αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των ενταξιακών θεσμών (Παράλληλη Στήριξη, Τμήματα Ένταξης), και όχι σπάνια αποπροσανατολισμός τους από τον ουσιαστικό ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν,
• έλλειψη επαρκούς, σταθερού και εξειδικευμένου προσωπικού για τις ανάγκες των μαθητών/τριών αυτών, που υπονομεύει τη συνέπεια και τη συνέχεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Με βάση τα ανωτέρω, η ΠΟΣΓΚΑμεΑ θέτει εκ νέου τα ακόλουθα αιτήματα, τα οποία, δυστυχώς, εξακολουθούν να παραμένουν απολύτως επίκαιρα και άμεσης προτεραιότητας:

• εγγυημένη κάλυψη όλων των εγκεκριμένων γνωματεύσεων ΚΕΔΑΣΥ για Παράλληλη Στήριξη, έγκαιρα και πριν την έναρξη κάθε σχολικής χρονιάς,
• σταδιακή και μόνιμη αύξηση των πόρων (οικονομικών και ανθρώπινων) για την ενταξιακή/συμπεριληπτική εκπαίδευση, με πρόβλεψη περαιτέρω μόνιμων διορισμών εξειδικευμένου προσωπικού,
• άρση της πρακτικής των ετεροχρονισμένων ή/και αποσπασματικών τοποθετήσεων, που οδηγούν σε θεσμικό αποκλεισμό μαθητών/τριών με αναπηρία, των οποίων οι ανάγκες είναι εκ των προτέρων γνωστές,
• δυνατότητα τοποθέτησης περισσότερων του ενός εκπαιδευτικών Π.Σ. σε τμήματα, όταν τούτο επιβάλλεται από τον αριθμό των μαθητών/τριών ή από τη φύση και τη σοβαρότητα των αναγκών τους,
• ουσιαστική αξιολόγηση του θεσμού της Παράλληλης Στήριξης και των Τμημάτων Ένταξης, όχι μόνο ως προς τα ποσοτικά δεδομένα, αλλά και ως προς την πραγματική αποτελεσματικότητά τους στην ενταξιακή διαδικασία, και με τη συμμετοχή θεσμικών εκπροσώπων, ειδικών επιστημόνων, γονεϊκών φορέων και εκπαιδευτικών,
• ενίσχυση και θωράκιση των ενταξιακών θεσμών της δημόσιας εκπαίδευσης με μικρότερα τμήματα και πλήρη στελέχωση όλων των ειδικοτήτων, συμπεριλαμβανομένου του ΕΒΠ και των Σχολικών Νοσηλευτών.

Τα ανωτέρω εξάλλου συνιστούν, τις ελάχιστες, αλλά απολύτως αναγκαίες, προϋποθέσεις για την εξασφάλιση καθολικής και απρόσκοπτης πρόσβασης των μαθητών/τριών με αναπηρία σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, όπως ρητά ορίζει η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (άρθρο 24), την οποία η Πολιτεία έχει δεσμευθεί να εφαρμόζει.

Κυρία Υπουργέ,

Η εκπαιδευτική πραγματικότητα που βιώνουν τα παιδιά μας, μαθητές/τριες με αναπηρία και οι οικογένειές μας, δεν μπορεί πλέον να εκλαμβάνεται ως συγκυριακή αδυναμία. Αποτελεί διαχρονικό και συστηματικό αποκλεισμό, που πλήττει τα πιο ευάλωτα μέλη της μαθητικής κοινότητας και παραβιάζει θεμελιώδη δικαιώματά τους στην εκπαίδευση.

Οι ενταξιακοί θεσμοί, το Ε.Β.Π. και οι Σχολικοί Νοσηλευτές δεν είναι δευτερεύοντα εργαλεία διοικητικής διαχείρισης. Αποτελούν θεμέλιο της ισότιμης συνεκπαίδευσης των μαθητών/τριών αυτών με τους συνομήλικούς τους, και ως εκ τούτου οφείλουν να διασφαλίζονται με συνέπεια, επάρκεια και καθολικότητα.

Αναμένουμε με ιδιαίτερη αγωνία την επιτυχή ολοκλήρωση της β΄ φάσης τοποθετήσεων αναπληρωτών, με την ελπίδα ότι θα αποδώσει καρπούς και θα καλύψει τις υφιστάμενες ελλείψεις, ώστε οι μαθητές/τριες με αναπηρία να λάβουν την υποστήριξη που δικαιούνται.

Σε διαφορετική περίπτωση, η Ομοσπονδία μας θα επανέλθει, απαιτώντας δραστικότερες ενέργειες από την πλευρά του καθ’ ύλην αρμόδιου Υ.ΠΑΙ.Θ.Α., καθώς και την υλοποίηση λύσεων που εκκρεμούν εδώ και χρόνια.

Με εκτίμηση,

Για την ΠΟΣΓΚΑμεΑ,

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Ιωάννης Μοσχολιός

Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Φωτεινή Ζαφειροπούλου

Πίνακας αποδεκτών: 

- Γενικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής, κ. Ι. Παπαδομαρκάκης   

- Διεύθυνση Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης Υ.ΠΑΙ.Θ.Α. 

- Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ)

- Πρωτοβάθμια Σωματεία – μέλη της ΠΟΣΓΚΑμεΑ